Rozwiązywanie umowy o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę, niezależnie od jej rodzaju czy wybranego sposobu na pożegnanie pracodawcy, to poważna decyzja i powinna być dobrze przemyślana.

Ustanie stosunku pracy następuje w drodze jego rozwiązania, czyli następstwa czynności prawnych lub wygaśnięcia, które następuje na mocy prawa, ale z powodów innych niż czynności prawne.

Zgodnie z art. 30 § 1 Kodeksu Pracy umowa o pracę może zostać rozwiązana: na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia oraz z upływem czasu, na który była zawarta.

Na mocy porozumienia stron

Z założenia bezkonfliktowy sposób rozwiązywania umowy jest najkorzystniejszy dla obu stron stosunku pracy. Ma zastosowanie do wszystkich typów umów o pracę, a jego założenie polega na zgodnym oświadczeniu woli obu stron. W praktyce polega to na tym, że jedna ze stron stosunku pracy składa ofertę rozwiązania umowy, a druga przyjmuje ją bezwarunkowo. Na mocy porozumienia nie ma obowiązku podawania przyczyny wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia jest zależny od pracodawcy i pracownika, którzy sami go wspólnie ustalają. Umowa o rozwiązanie musi być sporządzona w formie pisemnej ze ściśle podanym terminem rozwiązania stosunku pracy. Rozwiązując umowę o pracę na mocy porozumienia nie można odwoływać się w późniejszym terminie od niej w Sądzie Pracy, jako, że jest czynnością dwustronną, na jej wykonanie musiały zgodzić się obydwie strony.

Za wypowiedzeniem

Wypowiedzenie umowy o pracę jest oświadczeniem jednej ze stron o rozwiązaniu umowy, jednak obowiązuje odpowiedni okres wypowiedzenia, zależny od stażu zatrudnienia danego pracownika. Co istotne, nie każdą umowę można wypowiedzieć. W drodze wypowiedzenia może być rozwiązana umowa zawarta na okres próbny, ale jedynie przed upływem okresu próbnego, i na czas nieokreślony, która powinna zawierać uzasadnienie wypowiedzenia i pouczenie o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy. Umowy na czas określony także mogą zostać wypowiedziane, jednak tylko wtedy, gdy zawarto je na okres dłuższy niż sześć miesięcy, a strony dodatkowo zawarły to w kontrakcie.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie.

- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi co najmniej 3 miesiące.

Okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony i nieokreślony wynosi:

- 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,

- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,

- 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

W przypadku upadłości lub likwidacji, firmy bądź zakładu pracy, pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia pracownikowi z trzech miesięcy do jednego.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy w następujących przypadkach:

- w czasie urlopu pracownika, bez względu na jego rodzaj,

- w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy

- w okresie ciąży pracownicy oraz urlopu macierzyńskiego

- w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu,

- pracownikowi powołanemu do czynnej służby wojskowej w okresie między dniem doręczenia karty powołania do czynnej służby wojskowej a jej odbyciem,

- pracownikowi młodocianemu w okresie przygotowania zawodowego.

Bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia skutkuje natychmiastowym ustaniem stosunku pracy i jest skutkiem złożenia jednostronnego oświadczenia. Każda umowa o pracę może być rozwiązana w ten sposób, ale w zgodzie z wyjątkowymi warunkami przewidzianymi w Kodeksie Pracy.

Art. 53 § 1 K.p. mówi, że pracodawca może rozwiązać umowę z winy lub bez winy pracownika.

Wina pracownika:

- ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków (np. opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, kradzieży, korupcji, udostępnienia poufnych informacji),

- popełnienie przestępstwa w czasie trwania umowy, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem (musi być związek między przestępstwem, a charakterem wykonywanej pracy),

- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku (np. gdy sąd pozbawia kierowcę prawa jazdy).

Bez winy pracownika:

- niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby, trwająca:

- dłużej niż 3 miesiące – w przypadku, gdy pracodawca zatrudniał pracownika krócej niż 6 miesięcy,

- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku – w przypadku gdy pracodawca zatrudniał pracownika co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

- usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy z innych przyczyn niż choroba, trwająca dłużej niż 1 m-c.

Art. 55 K.p. mówi, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę:

- jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie pracownika do innej pracy we wskazanym na zaświadczeniu terminie, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe,

- gdy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Z upływem czasu, na który była zawarta

Po upływie założonego czasu trwania umowy ulega ona rozwiązaniu i nie trzeba zakładać żadnych dodatkowych oświadczeń. Ten rodzaj rozwiązania umowy dotyczy umów na okres próbny, na czas określony i na zastępstwo.

Photo via Visualhunt.com