Zmiana zasad reprezentatywności związków zawodowych w 2019 roku

Od 1 stycznia 2019 roku zmianie uległy progi, jak i zasady ustalania, określające czy dany związek zawodowy jest reprezentatywny. Zmiana ta oraz obowiązujące od roku ubiegłego przepisy o ochronie danych osobowych (tzw. RODO) utrudniają związkowcom ustalenie tego stanu.

Reprezentatywności związków zawodowych – co oznacza?

Jest to bardzo istotna kwestia, gdyż tylko związek zawodowy reprezentatywny ma realny wpływ na wiele kwestii pracowniczych w przedsiębiorstwie. Taki związek opiniuje, ale też i blokuje niekorzystne zmiany w zakresie regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania, zasad premiowania i nagradzania, wydatkowania pieniędzy z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jak widać jest to realnie duży wpływ na komfort pracy pracowników.

Reprezentatywności związków zawodowych – kiedy nadają status reprezentatywnego?

Od roku obecnego związki zawodowe obowiązują nowe progi odnośnie ilości członków. By dana organizacja była reprezentatywna musi zrzeszać co najmniej:

– 8% wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy, jeśli dana organizacja jest zrzeszona w ogólnopolskiej centrali reprezentowanej w Radzie Dialogu Społecznego,

– 15% wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy, jeśli dana organizacja nie jest zrzeszona w ogólnopolskiej centrali.

Co istotne, do osób „wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy” wlicza się osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę, ale też i pracujących na umowie cywilnoprawnej, pod warunkiem jednakże, iż są zatrudnieni przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Ponadto, dana organizacja związkowa musi też policzyć, czy zrzesza co najmniej 5% pracowników firmy, ale pracujących w oparciu o umowę o pracę.

Jak widać, przed organizacjami związkowymi nie lada wyzwanie, by właściwie określić ich reprezentatywność.

Co stanowi największy problem dla właściwego obliczenia wymaganych wskaźników?

Obecnie dużą przeszkodą w pozyskiwaniu informacji przez organizacje związkowe stanowią przepisy związane z ochroną danych osobowych. Związkowcy zaczęli domagać się od pracodawcy imiennych list zatrudnionych z informacją o stażu pracy. To jednak spotyka się z odmową, gdyż jest sprzeczne z zapisami przepisów o ochronie danych osobowych. Udostępnione mogą być tylko ogólne dane o średnim czasie trwania okresu zatrudnienia, jak i liczby obrazujące ilość poszczególnych grup zatrudnionych.

A co w sytuacji, gdy w danym zakładzie pracy działa więcej niż jeden związek zawodowy?

Obowiązujące od tego roku przepisy określają, że w sprawie ustalenia bądź zmian np. w regulaminach pracy, wynagradzania czy premiowania związki zawodowe mogą przyjmować wspólne stanowisko, które uniemożliwia podjęcie samodzielnych decyzji pracodawcy. Jeśli się jednak nie porozumieją, wspólne stanowisko mogą przyjąć związki reprezentatywne, ale pod warunkiem, że każdy z nich zrzesza co najmniej 5% pracowników firmy (zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę). Jeśli natomiast w danym zakładzie działa tylko jedna organizacja, to ona ma głos decydujący.