O czym winniśmy wiedzieć w kontekście zmiany podejścia do problematyki prawa pracy?

Ostatnie dwudziestolecie stanowi okres, w którym coraz większego znaczenia nabiera w przedsiębiorstwach pojęcie compliance. Oczywiście dzieje się to najpierw w dużych koncernach, które już od lat organizują relacje pracownicze zgodne z tą koncepcją. Jej celem jest, najogólniej rzecz ujmując, przeciwdziałanie wystąpieniu problemów, nie zaś usuwanie ich skutków. Zatem chodzi o takie planowanie i zabezpieczenie działań pracodawcy, by zapewnić zgodność podejmowanych przez przedsiębiorstwo działań z prawem. I temu właśnie celowi ma służyć tworzenie licznych wewnętrznych regulacji prawnych, procedur i polityk.

W obszarze prawa pracy compliance oznacza także przenoszenie świadomości prawnej i odpowiedzialności za przedsiębiorstwo na coraz niższy szczebel w hierarchii zatrudnienia. Ma to dziś duże znaczenie, szczególnie w kwestii nowych zasad odpowiedzialności podmiotów zbiorowych przewidzianych w projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Projekt ten bowiem przewiduje odpowiedzialność karną spółki za działania każdego pracownika.

Dużym wyzwaniem, również dla obszaru compliance , było rozpoczęcie stosowania w naszym kraju uregulowań z zakresu unijnej dyrektywy RODO. Przedsiębiorcy zostali wręcz wystraszeni i mogli czuć się zagubieni w gąszczu nowych regulacji z zakresu ochrony danych osobowych i prywatności.

Jakie jeszcze kwestie z zakresu prawa pracy, budzą wątpliwości pracodawców?

Otóż z coraz większym zainteresowaniem spotyka się zagadnienie prezentowania przez przedsiębiorstwo swojego światopoglądu, jak i w praktyce narzucania go osobom zatrudnionym. Co prawda pracodawcy zawsze mieli i będą mieć swoje poglądy, tym niemniej kiedyś nie były one tak eksponowane. Dziś przedsiębiorstwa (zwłaszcza międzynarodowe korporacje) coraz częściej wyraźnie opowiadają się po stronie konkretnych wartości. Zdarza się nawet, iż klauzule dotyczące poszanowania takich wartości jak niedyskryminacja i tolerancja wprowadzane są do umów z kontrahentami, adresując je także do ich personelu.

Zdaniem ekspertów, pracodawca może prezentować pewne wartości spójne z jego wizją biznesową i do pewnego stopnia wymagać ich przestrzegania przez pracowników. Jednak granicą dopuszczalności tego typu działań jest oczywiście wolność osobista osób zatrudnionych. Co ważne, pracodawcom nie zależy raczej na tym, by pracownikowi coś narzucać. Tutaj raczej chodzi o zaprezentowanie się jako organizacja otwarta na każdego pracownika, miejsce przyjazne dla wszystkich pracowników. I w tym kontekście wymagane jest od pracowników przestrzeganie pewnych wartości.

Podsumowując, dziś zapewne trudno będzie nam dociec jakie problemy i zagadnienia pojawią się w przyszłości w kontekście prawa pracy. Jednak jedno jest w tej kwestii pewne – najpierw pojawią się one w praktyce, a dopiero później wzbudzą one zainteresowanie ustawodawcy. Tak się dzieje już obecnie, gdy rynek pracy i potrzeby, zarówno pracodawców, jak i pracowników, częstokroć występują znacznie wcześniej, nim ustawodawca podejmie jakiekolwiek działania. Zatem należy zakładać, iż w przyszłości problemem nie będzie rozwój robotyzacji i sztucznej inteligencji, a brak odpowiednich uwarunkowań prawnych do ich pełnego wykorzystania.