O czym warto pamiętać składając roczne rozliczenie podatkowe

Zasadniczo już od 15 lutego bieżącego roku można składać rozliczenia z tytułu podatku PIT za rok 2024. Od tego dnia bowiem przedstawiciele skarbówki udostępnili na portalu Twój e-PIT wstępnie wypełnione podatkowe zeznania roczne, które można zweryfikować i wysłać. W tym kontekście istotnym jest, by każda osoba, która w ubiegłym roku poinformowała swojego płatnika o tym, że chce skorzystać z ulgi, zweryfikowała czy na pewno miała do niej prawo.

Co jest zatem istotne w kontekście weryfikacji uprawnień do ulg z tytułu podatku dochodowego?

Tak naprawdę każda osoba, która w roku ubiegłym poinformowała swojego płatnika o tym, iż chce korzystać z ulgi, powinna obecnie sprawdzić czy na pewno miała do niej prawo. Z tego obowiązku nie wyręczy podatnika pracodawca, bowiem nawet jeśli w trakcie 2024 roku płatnik obliczał zaliczki na podatek dochodowy z uwzględnieniem któregoś ze zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy o PIT, to nie miał on obowiązku sprawdzić, czy zatrudniony złożył prawdziwe oświadczenie i spełniał warunki do skorzystania z owych preferencji.

Takie stanowisko znajduje swoje potwierdzenie również w interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 stycznia 2025 roku (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.860.2024.1.KP) dotyczącej ulgi na powrót, a także z brzmienia samego przepisu ustawy o PIT. Przepis ten ma również zastosowanie do zwolnień z PIT dla pracujących seniorów oraz rodziców co najmniej czwórki dzieci. Tym samym zaś za źle wyliczony podatek tak naprawdę odpowiada sam pracownik, a grozi mu wówczas nie tylko dopłata podatku z odsetkami za zwłokę, lecz również odpowiedzialność karna i to na podstawie dwóch kodeksów, mianowicie kodeksu karnego skarbowego i karnego.

W tym miejscu warto wiedzieć, iż zgodnie z art. 31 pkt 9 ustawy o PIT oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula powyższa jest zamieszczona bezpośrednio w formularzu PIT-2, za pomocą którego podatnik składa oświadczenie, że spełnia warunki do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w:

• art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT – ulga na powrót
• art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT – ulga dla rodzin 4 plus
• art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT – ulga dla pracujących seniorów

Jak zatem podkreśla Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor zarządzająca i doradczyni podatkowa w Vialto Partners, niewątpliwie warto, aby osoby, które w 2024 roku korzystały z wyżej wymienionych ulg podatkowych, jak najszybciej zweryfikowały czy miały do tego prawo, bowiem konsekwencje pomyłki w tym zakresie mogą być dla nich bardzo dotkliwe.

Pamiętać należy również o tym, iż gdy w trakcie minionego już roku zmieniła się sytuacja podatkowa, to właśnie na podatniku ciąży obowiązek zaktualizowania złożonych wniosków lub oświadczeń. Tutaj bowiem urząd skarbowy może zakwestionować daną ulgę na podstawie dostępnych danych, jak chociażby w przypadku ulgi na powrót – na podstawie miejsca rezydencji podatkowej czy okresu pobytu za granicą.

Co jest jeszcze istotne w kontekście wspomnianych ulg podatkowych?

Każda z powyżej wymienionych ulg podatkowych oznacza brak podatku od przychodów do kwoty 85.528,00 zł rocznie, przy czym limit ten dotyczy wszystkich preferencji łącznie. Po jego przekroczeniu podatnikowi przysługuje jeszcze kwota wolna w wysokości 30.000,00 zł.

Oświadczenie o prawie do ulgi składa się płatnikowi wypłacającemu przychody ze:

• stosunku służbowego
• stosunku pracy
• pracy nakładczej
• spółdzielczego stosunku pracy
• z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy
• zasiłku macierzyńskiego

Tym samym ulgi te nie dotyczą przychodów z innych tytułów zatrudnienia, jak chociażby z umów o dzieło, umów o zarządzanie czy też kontraktów menedżerskich.

Generalnie ulga na powrót przysługuje podatnikom, którzy przez 3 poprzednie lata nie mieli miejsca zamieszkania w Polsce, a przeniosą się tutaj na stałe. Mogą oni wówczas przez następne 4 lata, liczone od początku roku powrotu bądź od początku następnego roku, nie płacić podatku PIT od przychodów do kwoty 85.528,00 zł rocznie.

Aby z takiej ulgi skorzystać należy spełnić warunki wymienione w art. 21 ust. 43 ustawy o PIT, z których wynika, iż powracający do Polski emigrant czy też cudzoziemiec powinien między innymi mieć:

• obywatelstwo polskie bądź Kartę Polaka, obywatelstwo innego kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, lub
• nieprzerwanie przez 3 lata poprzedzające powrót lub przyjazd do Polski miejsce zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w Konfederacji Szwajcarskiej, Australii Republice Chile, Izraelu, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Kolejna ulga przeznaczona jest dla rodziców mających co najmniej czwórkę dzieci, które są:

• małoletnie
• pełnoletnie i otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną, niezależnie od wieku
• pełnoletnie i uczą się lub studiują do ukończenia 25-go roku życia

Ulga dla rodziców posiadających czwórkę dzieci przysługuje, jeżeli wobec co najmniej tej czwórki dzieci podatnik:

• posiadał władzę rodzicielską lub
• pełnił funkcję opiekuna prawnego, a dzieci z nim zamieszkiwały lub
• sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie sądowego orzeczenia lub umowy zawartej ze starostą

W odniesieniu do pełnoletnich, uczących się dzieci podatnik powinien wykonywać ciążący na nim obowiązek alimentacyjny lub sprawować funkcję rodziny zastępczej. W sytuacji tej ulgi limit zwolnienia, czyli 85.528,00 zł rocznie, dotyczy każdego z rodziców lub opiekunów prawnych.

Kolejna ulga podatkowa dotyczy osób, które osiągną wiek emerytalny, a mianowicie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i nie pobierają emerytury lub renty, pomimo nabycia prawa do tych świadczeń. Przychody seniora zwolnione z podatku PIT, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT muszą podlegać ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

 A zatem senior, który chce skorzystać ze zwolnienia z PIT, nie może otrzymywać:

• emerytury ani renty rodzinnej wypłacanej przez KRUS, ZUS lub z mundurowych systemów ubezpieczeń
• uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego
• świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej lub żołnierza
• świadczenia, o którym mowa w ustawie o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia

O czym zatem jeszcze warto pamiętać w kontekście weryfikowania swoich uprawnień do ulg podatkowych?

Co do zasady obawy odnośnie do właściwego stosowania ulg podatkowych dotyczą również płatników i powiązane są one z zastosowaniem tych ulg przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy PIT. Obawy te swoje źródło mają w brzmieniu art. 30 par. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym płatnik, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada za nie pobrany podatek lub pobrany, ale nie wpłacony. Co do zasady więc w tym zakresie odpowiedzialności nie ponosi podatnik.

Warto jednak pamiętać, iż w tym konkretnym wypadku jest inaczej, co wynika wprost ze wspomnianego art. 31a ust. 10 ustawy o PIT. Jednakże pomimo tego, płatnicy nadal wolą się upewnić, czy powinni weryfikować składane im oświadczenia przez podatników o przysługujących im ulgach podatkowych. W tym zakresie dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odpowiada, że takiego obowiązku nie mają i mowa jest o tym chociażby w jego interpretacji z 21 stycznia 2025 roku, o której mowa była na początku artykułu.

O właściwą interpretację wystąpiła tutaj spółka, która zatrudnia zagranicznych specjalistów, gdzie jeden z nich oświadczył, że spełnia warunki do skorzystania z ulgi na powrót. Spółka uważała, że nie ma podstaw, aby badać prawdziwość takiego oświadczenia, tylko powinna zacząć potrącać mniejsze zaliczki na podatek dochodowy PIT. Na poparcie swego stanowiska przywołano tutaj interpretacje dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 lipca 2023 roku i dyrektor potwierdził, że spółka ma w tym względzie rację.

Jednocześnie istotnym jest, iż płatnik musi pominąć, a zatem odrzucić oświadczenie o prawie do ulgi podatkowej, jeżeli podatnik otrzymuje wynagrodzenie nieobjęte zwolnieniem, jak chociażby z umowy o świadczenie usług zarządzania. Gdyby bowiem wówczas płatnik zastosował zwolnienie przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy PIT, wówczas odpowie on za nie pobrany w prawidłowej wysokości podatek dochodowy. Tutaj bowiem kluczowym jest to, iż zwolnienie od opodatkowania dotyczy wyłącznie enumeratywnie wymienionych w przepisie ustawy o PIT kategorii źródeł przychodów, a wśród nich nie ma przychodów z umowy o świadczenie usług zarządzania.

O czym jeszcze warto pamiętać w kontekście zastosowania ulgi podatkowej?

Jak podkreśla Agnieszka Fijałkowska-Wocial, doradca podatkowy w LTCA, podatnik, który złożył oświadczenie o zamiarze skorzystania z ulgi wskazanej w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy o PIT powinien pamiętać, iż odpowiedzialność za zaniżenie lub niepobranie podatku ciąży w całości na nim. W sytuacji bowiem, gdy w złożonym oświadczeniu były błędy, a zatem było ono niezgodne ze stanem rzeczywistym, a w konsekwencji płatnik błędnie wyliczał zaliczki na podatek PIT w trakcie roku, to podatnik musi w swym zeznaniu rocznym prawidłowo wykazać należny podatek i dopłacić brakującą kwotę.

Owe błędy w zeznaniu mogą wiązać się nie tylko z koniecznością zapłaty dodatkowej kwoty, lecz również narażają podatnika na odpowiedzialność karno-skarbową. Ponadto zawiniony przez podatnika błąd może też prowadzić w skrajnych wypadkach do odpowiedzialności na gruncie kodeksu karnego. A zatem składając zeznanie roczne za rok 2024 podatnik powinien niebywale skrupulatnie zweryfikować, czy i w jakiej wysokości przysługuje mu prawo do ulg podatkowych. Podkreślić należy również, iż jego odpowiedzialność nie będzie wyłączona także wówczas, gdy zeznanie podatkowe wstępnie przygotowała Krajowa Administracja Skarbowa w ramach usługi Twój e-PIT, albowiem również w tym przypadku niezbędna jest szczegółowa weryfikacja zeznania przed jego zaakceptowaniem i złożeniem.

Jednocześnie należałoby również przypomnieć płatnikom, aby nie uciekali całkowicie od weryfikowania składanych im oświadczeń o chęci skorzystania z ulgi podatkowej, niezależnie od interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, które potwierdzają, że tego czynić nie muszą. W tym aspekcie bowiem niewątpliwie warto byłoby zweryfikować chociażby prawo do ulgi w zakresie informacji dostępnych płatnikowi, jak chociażby w sytuacji złożenia oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia przez osobę zatrudnioną na podstawie umowy o dzieło czy kontraktu menedżerskiego. W takich bowiem sytuacjach ulga przecież w ogóle nie przysługuje, a płatnik powinien mieć tego pełną świadomość. Podobnie jest w sytuacji, gdy zarobki pracownika w danym zakładzie pracy przekroczą limity kwot uprawniających do ulgi podatkowej.

Podsumowując przedstawiciele urzędu skarbowego udostępnili już za pośrednictwem portalu Twój e-PIT dane podatkowe, na podstawie których podatnicy składać mogą roczne rozliczenia podatkowe za rok 2024. W tym zakresie niebywale istotnym jest, aby szczególnie podatnicy, którzy w roku ubiegłym poinformowali swego płatnika, iż chcą oni skorzystać z ulgi podatkowej, dokonali weryfikacji, czy na pewno mieli do niej prawo. Tutaj bowiem to właśnie podatnik odpowiada za to, czy jego oświadczenie o posiadanym prawie do ulgi podatkowej jest prawdziwe i składając je podlega on odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wówczas poza potencjalną dopłatą podatku dochodowego z odsetkami za zwłokę, grozi mu również odpowiedzialność karna i to na podstawie dwóch kodeksów, mianowicie kodeksu karnego skarbowego oraz kodeksu karnego.