Bezrobotny Ukrainiec łatwiej znajdzie zatrudnienie

Napływ uchodźców wojennych z terenu Ukrainy to wciąż problem społeczny i gospodarczy dla naszego kraju. Stąd też potrzebne są działania i zmiany przepisów, które pozwolą obywatelom Ukrainy na szybsze dostosowanie się do wymogów polskiego rynku pracy.

Jakie zatem zmiany nastąpią w najbliższym czasie, by ułatwić obywatelom Ukrainy znalezienie zatrudnienia?

Otóż już niedługo powstanie specjalna baza ofert pracy, która ma pozwolić Ukraińcom znaleźć zatrudnienie zgodne z posiadanymi przez nich kwalifikacjami zawodowymi. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, jak i ustawy o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne. Ów projekt został już przyjęty przez Radę Ministrów, będąc kolejnym pakietem rozwiązań dla uchodźców.

Podstawą do wprowadzenia zmian jest diagnoza rządu RP, z której wynika, iż Ukraińcy, którzy uciekli do Polski przed wojną, mają trudności w znalezieniu pracy odpowiadającej ich kwalifikacjom. Stąd też rząd planuje zapewnić im wsparcie w poszukiwaniu ofert pracy na terytorium Polski.

Planowane jest utworzenie systemu teleinformatycznego, który służył będzie do nawiązywania kontaktów pomiędzy pracodawcami, a kandydatami. Powstały system umożliwiał będzie zamieszczanie przez pracodawców czy też agencje pracy informacji o ofertach zatrudnienia dla Ukraińców. Kandydat z kolei będzie mógł wpisać w systemie informacje na swój temat, opisując wiedzę i posiadane doświadczenie zawodowe.

Powyższe informacje będą poddawane analizie, a obywatel Ukrainy otrzyma wiadomość o ofertach, które będą odpowiednie dla jego profilu. Jak w tym kontekście podkreśla Janusz Cieszyński, pełnomocnik rządu ds. bezpieczeństwa, wdrożenie proponowanych rozwiązań powinno spowodować, iż osoba poszukująca pracy będzie w stanie zmapować swe kompetencje oraz potrzeby i uzyskać informację zwrotną dotyczącą ofert i danych kontaktowych do potencjalnych pracodawców.

Jak oceniany jest ów projekt zmiany przepisów?

Generalnie projekt zmian oceniany jest dość słabo, gdyż, co podkreślają mocno samorządowcy, jest to kropla w morzu potrzeb. Jak bowiem mówi Joanna Proniewicz ze Związku Miast Polskich (ZMP), w kwestiach zatrudnienia potrzebne są dalsze ułatwienia w dostępie do rynku pracy w zawodach, które wymagają potwierdzenia kwalifikacji, jak i zmiany prawne, obejmujące chociażby stworzenie w wielu z owych profesji stanowiska asystenta.

Podobnego zdania jest również Katarzyna Liszka-Michałka, ekspert Związku Powiatów Polskich (ZPP), podkreślająca, iż pilną potrzebą jest obecnie stworzenie rozwiązań prawnych, które umożliwią zatrudnianie w szkołach nauczycieli z Ukrainy na stanowiskach pedagogicznych, szczególnie w kontekście funkcjonowania oddziałów przygotowawczych dla dzieci ukraińskich.

Obywatele Ukrainy powinni mieć bowiem nie tylko ułatwiony dostęp do podejmowania pracy w określonych i zgodnych z ich kompetencjami zawodach, lecz również należy umożliwić im dalsze kształcenie. Jak słusznie zauważa Krzysztof Iwaniuk, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, większość Ukraińców nie zna języka polskiego co jest poważną przeszkodą w znalezieniu zatrudnienia. Stąd najbardziej potrzebne są obecnie rozwiązania legislacyjne, które ułatwią zakładanie szkół dla dorosłych, łącznie z zapewnieniem finansowania tego typu placówek. Tym bardziej, iż bez znajomości języka polskiego Ukrainom trudno będzie znaleźć pracę i się usamodzielnić, a przecież wielu z nich zamierza pozostać w Polsce na dłużej.

Stąd też kolejna nowelizacja specustawy ukraińskiej, czyli ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, powinna swym obszarem oddziaływania objąć wiele obszarów, a nie tylko wycinek rynku pracy.

Tymczasem niedawno rządzący zdecydowali o przedłużeniu z 60 do 120 dni możliwości pobierania świadczenia za zakwaterowanie i wyżywienie uchodźców (w kwocie 40 zł dziennie), jednakże nie wiadomo co dalej. Nadal bowiem nie wiadomo co z zakwaterowaniem uchodźców po tym okresie, a poza tym wielu uchodźców mieszka w salach gimnastycznych, co miało być jedynie rozwiązaniem tymczasowym.

Problem zakwaterowania jest szczególnie duży dla większych miast, stąd też przedstawiciele ZMP domagają się konkretnych działań. Chociażby w postaci wprowadzenia programu relokacji sterowanej, czyli przemieszczaniu Ukraińców do miejsc pobytu, gdzie jest mniej uchodźców, ale również łatwiej będzie im znaleźć zatrudnienie czy też podjąć edukację. Poza tym, ważnym byłoby umożliwienie dokonywania adaptacji na cele zamieszkania, budynków o innym przeznaczeniu czy też pustostanów. A to z kolei wymaga zmiany przepisów budowlanych.

Generalnie istnieje potrzeba wypracowania systemowych i długofalowych rozwiązań, by nie trzeba było improwizować. A pamiętać należy, iż przyjmowanie uchodźców nie jest zadaniem własnym gminy, lecz zadaniem zleconym. Stąd też potrzebne są rozwiązania prawne i finansowe, które pozwolą realizować owe zadanie w sposób efektywny.

Podsumowując, projekt nowelizacji specustawy ukraińskiej przewiduje wprowadzenie specjalnego rozwiązania informatycznego, które pozwoli Ukraińcom poszukującym pracy na znalezienie zatrudnienia zgodnego z ich kwalifikacjami i wyuczonymi zawodami. Samorządowcy jednakże są zdania, iż ten pomysł to kropla w morzu potrzeb, a cały system opieki nad uchodźcami wymaga zmian. Jest wiele problemów z którymi borykają się samorządowcy starający się zapewnić opiekę uchodźcom, stąd też wskazanym byłoby wypracowanie konkretnych długofalowych rozwiązań systemowych i by opieka ta była prowadzona w sposób przemyślany i sprawny, a nie stanowiła wiecznej prowizorki.