Zmiany w zakresie rozliczania pieniędzy z tarcz antykryzysowych

Do konsultacji społecznych trafił projekt nowelizacji specustawy covidowej, który zakłada zmiany w zasadach rozliczeń i zwrotów dopłat do pensji z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a także zmiany w możliwościach korzystania z pożyczek na otwarcie przedsiębiorstwa. Ma to ułatwić działanie urzędom pracy, w których gestii jest realizacja i rozliczanie pomocy antykryzysowej.

Jak w liczbach przedstawia się obecna pomoc rządowa z tarcz antykryzysowych?

Według danych otrzymanych z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, dotychczas wypłacono przedsiębiorcom z tarcz antykryzysowych:

• 7,3 mld zł na utrzymanie miejsc pracy nieobjętych przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy
• 6,8 mld zł na dofinansowanie pensji pracowników objętych przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy
• 1,9 mld zł na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników przedsiębiorców, których przychody znacznie się obniżyły

Odnośnie pożyczek przewidzianych dla przedsiębiorców, którzy mimo pandemii SARS-CoV-2 wywołującego chorobę COVID-19, prowadzą swoją działalność, a wręcz zdecydowali się ją rozwijać, przewidziane są narzędzia wsparcia w postaci pożyczek, jak dla przykładu:

• pożyczka na założenie działalności gospodarczej, wynosząca maksymalnie 110 tys. zł
• pożyczka na utworzenie miejsca pracy, wynosząca maksymalnie 33 tys. zł

Z pożyczki w programie „Wsparcie w starcie”, o szczegółach której jest w dalszej części artykułu, skorzystało dotychczas 5,1 tys. osób.

Czego dokładnie dotyczy planowana nowelizacja specustawy covidowej polegająca na zmianie odnośnie zwrotów dopłat do pensji pracowników?

Najistotniejszą zmianą, z punktu widzenia pracodawców, jest doprecyzowanie i zawężenie przypadków, kiedy to właśnie pracodawca, według dotychczasowego brzmienia przepisów, jeśli kontrola wykaże nieprawidłowości, musi zwrócić całość dopłat do pensji pracowników.

Sprawa dotyczy dofinansowania płac tych pracowników, którzy nie byli objęci przestojem lub którym nie został obniżony wymiar czasu pracy, a także dopłat do wynagrodzenia z tzw. tarczy branżowej.

Naruszenia, które skutkują koniecznością zwrotu całości dopłat zostały ujęte jednoznacznie w przepisach i będą to np.:

• nieprawidłowe oświadczenie odnośnie spadku obrotów wymaganych do możliwości skorzystania z dopłat (pomoc z art. 15gg)
• niezgodne ze stanem faktycznym oświadczenie o braku zaległości podatkowo-składkowych (pomoc z art. 15gg)

Po nowelizacji przepisów specustawy covidowej, przedsiębiorca, który niesłusznie otrzymał pomoc lub wykorzystał środki niezgodnie z przeznaczeniem, będzie zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych środków lub nadwyżki w stosunku do zasadnie pobranej kwoty tylko w tej części, do której nie był uprawniony. Oznacza to, iż w przypadku ujawnienia podczas kontroli, że w wykazie pracowników, których pensje były dofinansowane, podano również pracowników do tego nieuprawnionych, pracodawca będzie musiał zwrócić tylko ich proporcjonalną część.

Osobami nieuprawnionymi do dopłat do wynagrodzenia byli np. pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim, czy rodzicielskim, a także pracownicy, którzy zostali zwolnieni z pracy w trakcie pobierania przez pracodawcę dofinansowania do wynagrodzenia tych osób. Po nowelizacji pracodawca zwróci pieniądze, które otrzymał na te osoby, a nie całość dopłat, jakie w ogóle otrzymał, jak to było konieczne zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami specustawy.

Dodatkowo projektowane przepisy przejściowe przewidują, iż jeśli w przypadku konkretnego pracownika została już wydana ostateczna decyzja o zwrocie całości dofinansowania, to znowelizowane przepisy uprawniają tego pracodawcę do proporcjonalnego dokonania zwrotu kwoty obejmującej tylko niesłusznie pobraną część, jednakże spełniony musi zostać warunek, iż pierwotna decyzja musi zostać uchylona bądź zmieniona przez dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy.

Otóż projekt nowelizacji specustawy covidowej zakłada także wydłużenie terminu wypłat dofinansowania z art. 15g, 15ga i 15gg dla przedsiębiorców, którzy złożyli stosowne wnioski w terminie, czyli do 10 czerwca 2021 roku, ale nie zostały one rozpatrzone lub nie wypłacono jeszcze środków z wniosków rozpatrzonych, co winno mieć miejsce do 30 czerwca 2021 roku. Urząd będzie miał czas na wywiązanie się z powyższych spraw do końca 2021 roku.

Jakich negatywnych skutków można się spodziewać po wejściu w życie nowelizacji specustawy covidowej?

Nowelizacja specustawy covidowej wprowadza też zmiany odnośnie kontroli przedsiębiorców korzystających z dopłat. Nowela ustawy przewiduje, iż będzie można je prowadzić nie tylko w siedzibie przedsiębiorstwa lub w innym miejscu prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, ale także w siedzibie wojewódzkiego urzędu pracy.

Wydłużono też termin na wstępną weryfikację rozliczenia dofinansowania do 60 dni od dnia złożenia przez przedsiębiorcę kompletnego rozliczenia wraz z dokumentacją potwierdzającą dane zawarte w tym rozliczeniu.

Jakie zmiany zajdą w przepisach dotyczących pożyczek z programu „Wsparcie w starcie”?

„Wsparcie w starcie” to program pożyczek na założenie działalności gospodarczej lub utworzenie stanowiska pracy przewidziany w ustawie z dnia 8 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 1110 ze zm.). Od początku pandemii wirusa SARS-CoV-2 wywołującego chorobę COVID-19 część zasad udzielania owych pożyczek została dość mocno złagodzona na mocy specustawy, a szczególnie art. 15zzf.4, a mianowicie:

• możliwość zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej
• możliwość nieutrzymania zatrudnienia na utworzonym miejscu pracy przez 6 miesięcy

Powyższe udogodnienia nie skutkują negatywnymi konsekwencjami jak np. konieczność zwrotu niespłaconej kwoty pożyczki.

Teraz planowana nowelizacja specustawy również wprowadza kolejne udogodnienia, jak np. wydłużenie okresu powyższych ułatwień do trzech miesięcy od odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.

Dla przedsiębiorców, którzy są beneficjentami programu „Wsparcie w starcie”, których interesy ucierpiały w wyniku epidemii koronawirusa mają jeszcze możliwość:

• zawieszenia spłaty rat pożyczki na pół roku
• wydłużenia okresu spłaty pożyczki o dodatkowe 12 miesięcy
• obniżenia oprocentowania do zera przez nie dłużej niż rok

Nowelizacja specustawy covidowej przewiduje także dla przedsiębiorców, którzy skorzystali już z powyższych udogodnień, możliwość ponownego złożenia wniosku o wydłużenie okresu spłaty pożyczki lub zmniejszenie jej oprocentowania, jednakże na czas krótszy, nieprzekraczający pół roku.

Dotychczas pożyczka nie była kierowana do przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą na krócej niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o „Wsparcie w starcie”. Nowelizacja specustawy covidowej znosi tę negatywną przesłankę, z tym tylko, że warunkiem jest, by nowa działalność gospodarcza przedsiębiorcy była oparta o inną podklasę PKD niż podklasa działalności dotychczasowej. Jeśli wniosek o przystąpienie do programu i zaciągnięcia pożyczki będzie złożony po 30 dniach od odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, będzie on mógł obejmować ten sam rodzaj działalności.

Podsumowując, obecnie analizowany i konsultowany projekt nowelizacji specustawy covidowej przewiduje wręcz rewolucję w rozliczaniu pomocy rządowej oferowanej w ramach tarcz antykryzysowych. Będzie sporo dodatkowych ułatwień dla pracodawców, ale i kontrolerów oceniających zasadność wypłaty świadczeń pomocowych oraz prawidłowość ich kwot.