Ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców niekoniecznie dla wszystkich

Planowane są zmiany w zakresie zatrudniania cudzoziemców, które mają stanowić dla pracodawców znaczne ułatwienia w tym zakresie. Okazuje się jednak, iż nie dla wszystkich pracodawców będą one jednakowe. Łatwiej bowiem będzie obcokrajowcom zaoferować zatrudnienie na bazie umowy o pracę, natomiast trudniej zaproponować będzie już umowę zlecenia.

Co zatem wiadomo o nowych zasadach zatrudniania cudzoziemców w Polsce?

Generalnie projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców opracowany przez urzędników Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej budzi pewne zastrzeżenia. Najwięcej obaw pracodawców budzą takie elementy owego projektu jak:

• wymóg zatrudnienia cudzoziemca na nie mniej niż 1/4 etatu
• jedynie roczne zezwolenia na pracę dla obcokrajowców na umowach cywilnoprawnych
• możliwość wprowadzenia limitów na zatrudnianie cudzoziemców

Głównym celem wprowadzenia nowych zasad zatrudniania cudzoziemców jest zmniejszenie barier administracyjnych i formalności dotyczących legalności ich pracy w Polsce oraz przeciwdziałanie zaniżaniu standardów na rodzimym rynku pracy. Zdaniem pracodawców kierunek nowych przepisów jest jak najbardziej słuszny, lecz projekt zawiera również słabe punkty i niedociągnięcia.

Jak podkreśla Nadia Kurtieva, ekspert Konfederacji Lewiatan, niektóre z propozycji zawartych w projekcie ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców powodować mogą dodatkowe wyzwania i koszty po stronie pracodawców. Przykładowo warunkiem uzyskania zezwolenia na pracę będzie odpowiedni wymiar czasu, który nie może być niższy niż 1/4 pełnego etatu w miesiącu czy też 10 godzin tygodniowo. Z kolei w przypadku zamiaru powierzenia pracy na pół etatu zezwolenie na pracę będzie mogło zostać wydane maksymalnie na jeden rok, a nie na trzy lata jak dotychczas. Wydanie zezwolenia na pracę na okres nie dłuższy niż jeden rok przewidziano również dla nowo powstałych przedsiębiorstw oraz cudzoziemców wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.

Te rozwiązania z perspektywy pracodawców oceniane są jako niekorzystne. Niektóre przedsiębiorstwa zatrudniają bowiem obcokrajowców wyłącznie na podstawie umów zlecenia. Po zmianie prawa co roku będą musiały one starać się o wystawienie kolejnego dokumentu, a to oznacza dodatkowe koszty i czas na załatwienie formalności. Szczególnie, iż zezwolenia nie będą już mogły być przedłużane, ale za to procedura uzyskania kolejnego ma być łatwiejsza i szybsza. Ważnym jest w tym kontekście i pozytywnym, iż pracownik w trakcie trwania procesu uzyskiwania kolejnego zezwolenia będzie mógł nadal wykonywać pracę, co sprawi, iż z uwagi na opóźnienia w wydaniu zezwolenia nie będzie musiał jej przerywać na jakiś czas. Pracodawcy jednak podkreślają, iż korzystniej byłoby utrzymać możliwość wydawania zezwoleń na trzy lata, nie uzależniając tego od wymiaru czasu pracy czy też rodzaju zawartej umowy.

Przedstawiciele resortu rodziny, którzy opracowywali ów projekt nowych przepisów, podkreślają, iż w ten sposób chcą oni walczyć z nadużyciami i obniżaniem standardów zatrudniania cudzoziemców. W praktyce bowiem zdarza się obecnie nader często, iż pracodawcy deklarują zaniżony wymiar czasu pracy celem zmniejszenia jej kosztów.

W projekcie znalazły się również dodatkowe obowiązki dla przedsiębiorstw. Wielce kłopotliwym będzie w tym aspekcie informowanie starosty o zakończeniu pracy cudzoziemca na podstawie oświadczenia. W obecnie obowiązującej ustawie o zatrudnianiu cudzoziemców jest to czynność fakultatywna. Zatem wprowadzenie takiego obowiązku będzie wymagało od pracodawców skrupulatnego pilnowania terminu co będzie utrudnieniem zwłaszcza dla tych, którzy zatrudniają wielu obcokrajowców.

Obawy pracodawców wzbudzają też możliwości wprowadzenia przez Radę Ministrów limitów zatrudnienia cudzoziemców w danym przedsiębiorstwie. W tym aspekcie kryteria oraz ramy czasowe ustalania takowych limitów w przypadku poszczególnych przedsiębiorstw pozostają niejasne, tymczasem skutkować będą odmowną decyzją urzędu. W konsekwencji może to utrudnić zapełnienie wakatów, gdy na polskim rynku chętnych do pracy zabraknie, a przez rządowy limit przedsiębiorstwo nie będzie mogło sięgać po osoby z zagranicy.

A czy są zatem elementy, których zdaniem pracodawców zabrakło w nowym projekcie ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców?

Zdaniem przedstawicieli Związku Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) W projekcie ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców zabrakło kilku postulowanych rozwiązań. I to pomimo licznych pozytywnych opinii nie zdecydowano się na ich wprowadzenie. Mowa w tym zakresie chociażby o zmianach dotyczących przeniesienia na urzędy pracy kompetencji w zakresie wydawania zezwoleń na pracę. Nadal bowiem decydującą rolę w tym zakresie pełnić będą wojewodowie.

Autorzy projektu nie zdecydowali się również na wydłużenie okresu pracy sezonowej i cudzoziemcy nadal będą mogli pracować w ten sposób przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy.

Pomimo jednak pewnych mankamentów i zgłaszanych niedociągnięć, generalnie propozycja przedstawiona przez resort rodziny jest rozwiązaniem i tak zdecydowanie lepszym od dotychczas obowiązującego prawa. Podkreślić warto w tym zakresie, iż przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców od dawna budziły już poważne kontrowersje, gdyż były mało przejrzyste, a procedury skomplikowane.

Sytuacja taka stwarzała przeróżne trudności dla obcokrajowców chcących podjąć zatrudnienie w naszym kraju. Tymczasem patrząc generalnie na sytuację na naszym rynku pracy podkreślić należy, iż konieczne są kolejne zmiany oraz ułatwienia, bowiem wielu pracodawców wciąż ma problemy ze znalezieniem pracowników na polskim rynku pracy.

Jak podkreślają przedstawiciele pracodawców, proponowany projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców bazuje na ważnych i pozytywnych zmianach dokonanych w zatrudnianiu obcokrajowców w ostatnim czasie oraz dodaje szereg nowych, dobrych rozwiązań, znacznie usprawniających procedury. I to pomimo zgłaszanych niedociągnięć i niedoskonałości.

Podsumowując, będący obecnie na etapie uzgodnień projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców autorstwa urzędników resortu rodziny generalnie jest odbierany pozytywnie. Wprawdzie ma on pewne niedociągnięcia i niedoskonałości oraz budzi w pewnym zakresie wątpliwości, tym niemniej jako całość oceniany jest pozytywnie i traktowany jako rozwiązanie znacznie lepsze od do tej pory obowiązujących przepisów w tym zakresie. Ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców na pewno dotyczyć będą pracodawców zatrudniających obcokrajowców na podstawie umowy o pracę, natomiast trudniej będą mieli ci z nich, którzy bazują na umowach cywilnoprawnych.