Ryzykowne zawieszenie odprowadzania składek na PPE

Panujący stan epidemii spowodował całkiem poważny kryzys gospodarczy w Polsce. Wielu pracodawców zaczyna szukać różnych możliwości zaoszczędzenia na kosztach prowadzenia działalności gospodarczej. I jedną z takich możliwości jest zawieszenie odprowadzania składek podstawowych do pracowniczych programów emerytalnych (PPE). I w związku z tym pojawiły się wątpliwości, czy takie zawieszenie oznacza odroczenie w czasie, czy też umorzenie tych składek.

Na jakiej podstawie można zawiesić odprowadzanie składek do PPE?

Zgodnie z art. 38, ust.1 pkt. 1 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych pracodawca może zawiesić odprowadzanie składek podstawowych do PPE. Jednakże w okresie obejmującym 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych zawieszenie nie może trwać dłużej aniżeli 3 miesiące.

Co istotne, zgodnie z ust.3 tegoż artykułu, okres zawieszenia może być wydłużony do 6 miesięcy w przeciągu kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych, jednakże tylko wówczas, gdy takie rozwiązanie przewiduje umowa zakładowa.

Sama instytucja zawieszenia odprowadzania składek na PPE została przez ustawodawcę pomyślana po to, by udzielić rzeczywistej pomocy pracodawcom, którzy w czasach kryzysowych nie są w stanie opłacać takich programów. Sama decyzja o zaprzestaniu opłacania składek na PPE może mieć charakter jednostronny i być wydaną przez pracodawcę. Zawieszenie takie umożliwia przekierowanie zaoszczędzonych środków finansowych na inne zadania, jak chociażby na dotowanie wynagrodzeń zasadniczych pracowników.

Czy w tym przypadku mowa jest o odroczeniu czy też zawieszeniu odprowadzania składek na PPE?

Otóż zgodnie z ustawą o PPE mowa jest o zawieszeniu finansowania składek na rzecz PPE. A to oznacza, iż przez okres 3 lub 6 miesięcy pracodawca nie finansuje PPE, tym samym nie ponosi rzeczywistych kosztów, które z tym programem są powiązane.

Skoro zatem intencją ustawodawcy było wprowadzenie owego zawieszenia po to, by rzeczywiście ulżyć przedsiębiorcom w czasach kryzysowych, to należy zakładać, iż mamy do czynienia z ich anulowaniem. Gdyby bowiem ustawodawca pragnął zawrzeć w tejże ustawie odroczenie w czasie finansowania składek i jedynie zwolnienie pracodawcy z odsetek za ich nieterminowe wnoszenie, wówczas takie zapisy znalazłyby się w przedmiotowej ustawie.

Tymczasem sformułowanie obecnych przepisów oznacza, iż pracodawca ma faktyczną przerwę w finansowaniu PPE. Oznacza to również, iż po jego stronie nie powstanie obowiązek ich zwrotu na rzecz uczestników PPE w przyszłości.

Zdaniem Oskara Sobolewskiego, prawnika w kancelarii Wojewódka i Wspólnicy, eksperta Instytutu Emerytalnego, przeciwna interpretacja, mówiąca o tym, iż jednostronne zawieszenie przez pracodawcę ma dotyczyć tylko odprowadzania składek (co oznaczałoby, iż składki należy nadal naliczać, by odprowadzić je po ustaniu zawieszenia), byłoby w sprzeczności z intencją ustawodawcy. Taka konstrukcja bowiem nie byłaby autentyczną pomocą dla pracodawców, gdyż po okresie zawieszenia musieliby oni zapłacić odroczone składki, powiększone o ich wielkość bieżącą. I taka sytuacja mogłaby spowodować konieczność faktycznej likwidacji całego programu PPE bądź też poszukania oszczędności w innych miejscach, jak chociażby poprzez zwolnienia pracowników.

O czym jeszcze należy pamiętać w kontekście zawieszenia odprowadzania składek na rzecz PPE?

Generalnie warto mieć na uwadze, iż z punktu widzenia interesów uczestników PPE nawet sytuacja, gdy przez 6 miesięcy pracodawca nie odprowadzi składek na rzecz tego programu jest bardziej korzystna od tej, gdy zatrudniający musiałby zlikwidować całkowicie tę formę oszczędzania na emeryturę.

Pracodawcy, prowadzący PPE zamiast pracowniczych planów kapitałowych (PPK) powinni też pamiętać o tym, iż nie mogą przekroczyć 90-dniowego okresu zawieszenia finansowania składek na rzecz PPE. W tym bowiem przypadku zastosowanie znajduje art. 133, ust.2 pkt. 1 ustawy o PPK, który stanowi: „Przepisy ustawy o PPK stosuje się do podmiotu zatrudniającego, począwszy od dnia zawieszenia naliczania i odprowadzania składek podstawowych do PPE w okresie przekraczającym 90 dni”.

Zatem pracodawcy powinni bezwzględnie przestrzegać pilnowania tegoż 90-dniowgo terminu, gdyż w przeciwnym razie może się okazać, że będą zmuszeni do utworzenia PPK i to niezależnie od jednoczesnego prowadzenia PPE.

Podsumowując, zawieszenie odprowadzania składek na rzecz PPE skonstruowane zostało przez ustawodawcę jako ewentualna pomoc dla pracodawców na czasy kryzysu. I niewątpliwie obecny stan panującej epidemii taki kryzys wywołał. Pracodawcy muszą jednocześnie pamiętać, by nie przekroczyć 90-dniowego terminu zawieszenia odprowadzania tychże składek, gdyż w konsekwencji mogą oni zostać zmuszeni do dodatkowego poprowadzenia programu PPK, zupełnie niezależnie od konieczności kontynuowania PPE.

Autor Agencja Zatrudnienia KS Service