Rośnie liczba aktywnych zawodowo emerytów

Liczba osób pracujących, które jednocześnie pobierają świadczenia emerytalne, wzrosła w 2018 roku o 9.4% w porównaniu ze stanem z roku 2017. Przyczyn takiego stanu faktycznego jest wiele, tym niemniej tendencję taką można uznać za pozytywną.

Jakie mogą być przyczyny wzrostu aktywności zawodowej seniorów?

Na koniec grudnia 2018 roku liczba osób w wieku 60 lat i więcej, które opłacają w ZUS ubezpieczenie zdrowotne z tytułu innego niż bycie emerytem wyniosła prawie 708 tysięcy. Pośród nich największą grupę stanowiły osoby pracujące na umowę o pracę (38,5% aktywnych zawodowo emerytów). Natomiast emeryci samodzielnie prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą stanowili 30,4%, a pracujący na umowach zlecenia – 25,5%.

Tendencja wzrostu liczby pracujących emerytów wydaje się być stała. Zdaniem Katarzyny Siemienkiewicz z organizacji Pracodawcy RP, przyczyną takiego zjawiska może być zapewne konieczność zwiększenia domowego budżetu z uwagi na niskie świadczenia otrzymywane z ZUS.

W tym samym tonie wypowiada się dr Tomasz Lasocki z Uniwersytetu Warszawskiego, choć jego zdaniem powodów wzrostu aktywności zawodowej seniorów jest więcej. Rzeczywiście głównym czynnikiem jest niezadowalająca wysokość emerytury w stosunku do dotychczasowych zarobków, która niewątpliwie obniżając się z kolejnych latach będzie jeszcze bardziej motywowała do powrotu na rynek pracy.

Kolejną przyczyną wzrostu aktywności seniorów jest też zapewne wiek emerytalny, który poza chwilowym podwyższeniem, nie uległ zmianie w Polsce niemalże od stu lat. A niewątpliwie faktem jest, iż sześćdziesięciolatkowie z lat dwudziestych XXI wieku cieszą się nieporównywalnie lepszym zdrowiem niż ich pradziadkowie. Stąd też potrzeba wynikająca z niskiego świadczenia zdecydowanie współgra z możliwościami wynikającymi ze stanu zdrowia.

Taka sytuacja mogłaby skłaniać do podjęcia działań na rzecz podwyższenia wieku emerytalnego, jednakże politycy niestety planują wręcz działania odwrotne, czego przykładem choćby rozważane wprowadzenie emerytury stażowej.

Zdaniem doktora Michała Lasockiego nie należy zapominać, iż istnieje jeszcze kolejny istotny czynnik wzrostu aktywności zawodowej seniorów. W latach 2018-2019 byliśmy w szczycie koniunktury gospodarczej, która, jak wszystko wskazuje, jest już poza nami. Rynek oferował wówczas bardzo wiele możliwości zatrudnienia, w tym także i dla emerytów. A z drugiej strony, ze względu na trwający i powiększający się kryzys demograficzny pracodawcy zaczną coraz przychylniejszym okiem spoglądać na seniorów na rynku pracy i to już niezależnie od koniunktury.

Jak podkreśla Katarzyna Siemienkiewicz, już dziś obserwuje się na rynku pracy zmianę podejścia pracodawców do aktywnych zawodowo seniorów. Widać bowiem, iż przedsiębiorcy coraz częściej doceniają wiedzę i doświadczenie starszych pracowników, zapewniając im chociażby przeróżne benefity czy ergonomiczne stanowiska pracy.

Tego typu działania potwierdza też Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich. Jego zdaniem w ostatnich latach popyt na pracę wzrósł dość znacznie i poszukiwanie pracowników pośród osób w wieku produkcyjnym okazało się niewystraczające do rozwiązania braków kadrowych. Stąd też pracodawcy stali się zdecydowanie bardziej skłonni do zatrudniania osób powyżej 60 czy też 65 roku życia, jednocześnie zachęcając osoby osiągające wiek emerytalny do kontynuowania aktywności zawodowej.

Co jeszcze może mieć wpływ na wzrost aktywności zawodowej seniorów?

Niewątpliwie też wpływ na to ma fakt, iż w wiek emerytalny wchodzi obecnie pokolenie powojennego wyżu demograficznego. Zaobserwować też można, iż poszczególne pokolenia w Polsce różnią się pomiędzy sobą pod względem wzorców aktywności zawodowej w cyklu życia. Przedstawiciele późniejszych roczników są, generalnie rzecz biorąc, bardziej skłonni do późniejszego kończenia kariery zawodowej.

Na jeszcze inne czynniki zwraca uwagę Katarzyna Siemienkiewicz. Otóż jej zdaniem pośród emerytów są też i tacy, którzy chcą pozostać aktywni zawodowo, a pieniądze nie są w tym kontekście głównym motorem ich decyzji. Robią to bowiem częstokroć ze względu na kontakt z innymi ludźmi czy też inne kwestie społeczne.

Jak wygląda sytuacja z pracującymi emerytami w poszczególnych regionach Polski oraz kto i na jakich zasadach może dorabiać?

Otóż w różnych rejonach kraju mamy do czynienia z różną ilością pracujących emerytów. Poniżej liczba przodujących w tym względzie województw, wraz z liczbą aktywnych zawodowo emerytów:

• województwo mazowieckie              – 119,5 tys. emerytów
• województwo śląskie                        – 87,9 tys. emerytów
• województwo wielkopolskie             – 71,1 tys. emerytów
• województwo dolnośląskie               – 66,2 tys. emerytów
• województwo małopolskie                – 57,5 tys. emerytów

Zasady umożliwiające podejmowanie pracy przez emerytów są następujące. Generalna zasada jest taka, iż wszyscy emeryci, czyli osoby, które osiągnęły 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn, mogą dorabiać do emerytury bez żadnych ograniczeń w kwestii wysokości przychodu.

Natomiast istnieją pewne limity w poniższych przypadkach:

• osoby mające dopłatę do minimalnej emerytury w nowym systemie emerytalnym, jeśli ich przychód z pracy przekroczy kwotę tego podwyższenia, wówczas świadczenie za dany okres będzie wypłacane bez tej dopłaty
• osoby pobierające emeryturę, ale które jeszcze nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego (przykładowo osoby pracujące kiedyś w szczególnych warunkach). W ich przypadku emerytura ulega zmniejszeniu w razie osiągania w danym miesiącu przychodu z pracy w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jeżeli natomiast kwota przychodu w danym miesiącu będzie wyższa od 130% przeciętnego wynagrodzenia, wówczas prawo do emerytury ulega zawieszeniu.

Czy zatem dorabianie jest dla emerytów opłacalne?

Zdaniem Tomasza Lasockiego zdecydowanie najbardziej opłaca się pobierać świadczenie i jednocześnie dorabiać. Bowiem prawdą jest, iż zwlekanie z samym przejściem na emeryturę powoduje, iż nasze świadczenie będzie rosło. Jednakże z drugiej strony wzrost o kilka procent w stosunku rocznym nie zrekompensuje nam utraty dwunastu wypłat emerytury a czasem i jeszcze dodatkowych, jak chociażby w ubiegłym i tym roku. Zatem najbardziej opłaca się nie odkładać decyzji o przejściu na emeryturę, a jednocześnie nadal pracować.

Ponadto, jeżeli ktoś będąc już emerytem może dorobić, to nowe składki zostaną mu doliczone do pobieranej emerytury, a taka osoba może złożyć wniosek o przeliczenie świadczenia po każdym roku zatrudnienia, co spowoduje wzrost kwoty wypłacanej emerytury.

Jeżeli natomiast chodzi o formę zarobkowania, to emerytom tak naprawdę opłacają się w równym stopniu wszystkie formy zatrudnienia.

Podsumowując, pomimo, iż przyczyn wzrostu liczby pracujących emerytów może być kilka, to jednak sama tendencja winna być oceniania pozytywnie. A samym emerytom, najbardziej opłaca się przejście na emeryturę, a jednocześnie dalsze kontynuowanie kariery zawodowej.