Nowelizacja Polskiego Ładu doprecyzowała zasady opłacania składki zdrowotnej

Nowelizacja programu zmian podatkowych pod nazwą Polski Ład spowodowała między innymi doprecyzowanie zasad opłacania składki zdrowotnej. Szczególnie dotyczy to przedsiębiorców, ale również i prokurentów, artystów oraz twórców.

Co zatem wiadomo o nowelizacji Polskiego Ładu w kontekście doprecyzowania składki zdrowotnej?

Otóż nowelizacja programu Polski Ład, która weszła w życie z dniem 1 lipca bieżącego roku (czyli ustawa z dnia 9 czerwca 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zwana dalej Polski Ład 2.0) doprecyzowała zasady dotyczące obliczania składki zdrowotnej przede wszystkim dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Do tej pory bowiem problemy powodowało obowiązujące od 1 stycznia bieżącego roku obliczanie miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej oraz wyodrębnionej rocznej podstawy. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem przepisów (na podstawie art. 81 ust. 2 oraz ust. 2e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowych ze środków publicznych) roczną podstawę wymiaru składki ustala się na podstawie albo dochodu za dany rok kalendarzowy, albo osiągniętych w tym okresie przychodów.

Od 1 lipca bieżącego roku dodano nowe przepisy, mianowicie art. 81 ust. 2ba, 2ca, 2ea, 2fa  2 ga. Nowe regulacje wprowadzają zasadę, iż przy obliczaniu rocznego przychodu lub dochodu, przyjmowanych do ustalenia rocznej postawy wymiaru składki dla poszczególnych grup przedsiębiorców, nie uwzględnia się miesięcy, w których dany przedsiębiorca był zwolniony z obowiązku opłacania składki zdrowotnej.

W tym aspekcie chodzi o osoby prowadzące działalność gospodarczą, należące do grup szczególnie chronionych i uzyskujących niskie przychody, co skłoniło ustawodawcę do zwolnienia ich z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia przedsiębiorstwa. Ustawa wymienia osoby:

• prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i ich współpracowników lub korzystających z ulgi na start, których świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, a jednocześnie uzyskują dodatkowe przychody z tytułu działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50,00% kwoty najniższej emerytury bądź opłacają podatek dochody w formie karty podatkowej
• prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i ich współpracowników lub korzystające z ulgi na start, które są zaliczane do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, a jednocześnie uzyskują przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50,00% kwoty najniższej emerytury lub opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej
• pobierające zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego (czyli 1.000,00 zł)
• prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i ich współpracowników lub korzystających z ulgi na start
• prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i ich współpracowników lub korzystające z ulgi na start, pozostające w stosunku pracy, z którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie przekracza minimalnego wynagrodzenia, jeśli jednocześnie uzyskują dodatkowe przychody z prowadzonej działalności w wysokości nie wyższej niż 50,00% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 1 stycznia danego roku bądź opłacają od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Co jeszcze jest ważne w kontekście nowelizacji zwanej jako Polski Ład 2.0?

Otóż program Polski Ład od 1 stycznia bieżącego roku objął obowiązkiem ubezpieczenia społecznego również osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, co wywołało niemałe wątpliwości. I po wyjaśnieniach urzędników Ministerstwa Zdrowia uznano, iż ów obowiązek obejmu również prokurentów, co dla wielu ekspertów było bardzo kontrowersyjne.

Obecnie natomiast doprecyzowano te zapisy i od 1 lipca bieżącego roku ustawa Polski Ład 2.0 wskazuje wprost, iż ów obowiązek obejmuje „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania oraz prokurentów”, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym niezależnie od kwalifikacji do źródła przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. Jednocześnie ustawa precyzuje, iż osoba taka zaczyna podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu dopiero od momentu, gdy przekroczy w danym roku kwotę 6.000,00 zł dochodu.

W odniesieniu natomiast do osób rozliczających się podatkowo na zasadach ogólnych składka zdrowotna obliczana jest od dochodu w danym miesiącu, z zastrzeżeniem, iż ustalana jest także minimalna roczna podstawa składki. I od 1 lipca bieżącego roku, gdy podstawa wymiaru składki zdrowotnej jest niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok składkowy stanowi ta kwota.

Zmiana od 1 lipca 2022 roku polega na zastąpieniu odniesienia do roku składkowego (który obejmuje okres od lutego do stycznia następnego roku) na odniesienie do roku kalendarzowego. Tym samym nowe brzmienie przepisów usuwa pojawiające się na tym tle wątpliwości i rozbieżności.

A jakie zmiany odnoszą się do twórców i artystów?

Do tej pory twórcy i artyści opłacali składkę zdrowotną zgodnie z zasadami określonymi w art. 81 ust. 2 za programu Polski Ład. Ich podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiła kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.

Od 1 lipca bieżącego roku niektórzy twórcy i artyści objęci zostali nowym uregulowaniem. Zgodnie z nim do twórców i artystów, którzy jednocześnie prowadzą inną działalność pozarolniczą, z której opłacają podatek dochodowy, stosuje się zasady przewidziane dla przedsiębiorców. Jednocześnie grupa ta może sumować otrzymywane dochody w celu obliczenia składki zdrowotnej.

Należy też zauważyć, iż twórca lub artysta, który prowadzi wyłącznie działalność twórczą bądź artystyczną i nie prowadzi innej działalności gospodarczej, nadal opłacał będzie składkę zdrowotną od przeciętnego wynagrodzenia.

Z dniem 1 lipca bieżącego roku dokonano również zmian w zakresie katalogu rodzajów działalności gospodarczej, które podlegają składce zdrowotnej w przypadku zbiegu tytułów. Zamierzeniem projektodawców zmian w postaci ustawy Polski Ład 2.0 było doprecyzowanie zasad podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów za rodzaj działalności gospodarczej pozwalającej na opłacanie składki zdrowotnej od zryczałtowanej kwoty uznaje się:

• działalność gospodarczą prowadzoną w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
• działalność gospodarczą prowadzoną w formie spółki jawnej, będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych
• działalność gospodarczą prowadzoną w formie spółki komandytowej
• działalność gospodarczą prowadzoną w formie spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza
• działalność gospodarczą prowadzoną w formie prostej spółki akcyjnej przez akcjonariusza wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług
• wykonywanie działalności przez osoby, o których mowa w art. 81 ust. 2za Polskiego Ładu, z wyłączeniem przedsiębiorców

Zmiany dotyczą też zasad opłacania składki zdrowotnej za osoby współpracujące. Do tej pory za takie osoby należało bowiem opłacić składkę zdrowotną od kwoty 100,00% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, podczas gdy sam przedsiębiorca opłaca ją od osiąganego przychodu bądź dochodu. Od 1 lipca bieżącego roku podstawa wymiaru składki zdrowotnej za osoby współpracujące wynosi 75,00% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.

Podsumowując, ustawa zwana Polski Ład 2.0, która weszła w życie z dniem 1 lipca bieżącego roku porządkuje i precyzuje wiele zasad opłacania składki zdrowotnej. Pół roku bowiem od wejścia w życie programu zmian podatkowych pod nazwą Polski Ład wystarczyło, by wychwycić i uporządkować wszelkie niedociągnięcia, jakie wraz z nową ustawą się pojawiły. Należy zatem mieć nadzieję, iż obecne brzmienie przepisów jest już jednolite i precyzyjne, nie powodując problemów interpretacyjnych.