Co dalej z pracą zdalną

Dodano w dniu Autor
Podziel się z innymi

Praca zdalna w okresie epidemii i zamrożenia gospodarki stała się tym elementem, na który otworzyło się zdecydowanie wielu przedsiębiorców. Często okazywało się, iż jest to rozwiązanie zarówno efektywne, jak i uzasadnione ekonomicznie. A w czasach epidemii i ograniczeń wręcz niezastąpione. Jednakże wprowadzone ono zostało jako tymczasowe, co rodzi pytania o dalsze jego losy. Poniżej uwagi i spostrzeżenia jakie na temat pracy zdalnej przedstawia Wioletta Bobryk, Legal and Compliance Director w Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL).

Co dziś wiemy o pracy zdalnej jako formie świadczenia pracy przez pracowników?

Generalnie praca zdalna wpisała się już na stałe jako element rynku pracy zarówno w okresie największych ograniczeń związanych z epidemią, jak i czas obecny, gdy nastąpiło odmrożenie gospodarki.

Podstawą do jej wprowadzenia była specustawa z dnia 2 marca 2020 roku oraz ustawa z dania 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568), jak i kolejne jej nowelizacje. Tym niemniej przepisy wprowadzające ją do polskiego systemu prawnego przestaną obowiązywać z dniem 4 września 2020 roku.

Jednakże praca zdalna jest nadal bardzo popularnym rozwiązaniem na rynku i wielu pracodawców nie chce z niej zrezygnować. Stąd też już niedługo możemy mieć do czynienia z całkiem poważną luką w prawie. By temu zaradzić, ABSL wraz z wieloma innymi organizacjami wystąpiło do rządu o przedłużenie obowiązywania dotychczasowych przepisów, ale też jednocześnie i o rozpoczęcie prac nad wprowadzeniem odpowiednich regulacji na stałe do kodeksu pracy. Sygnatariuszami apelu są:

  • ABSL
  • American Chamber of Commerce (Amcham)
  • Business Centre Club
  • Francusko-Polska Izba Gospodarcza
  • Konfederacja Lewiatan
  • Polskie Forum HR
  • Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza
  • Pracownicy RP

Dlaczego przedłużenie obowiązywania tych przepisów jest takie ważne?

Okazuje się, iż ten tryb pracy staje się coraz bardziej pożądany i to zarówno przez pracowników, jak i pracodawców. Jak wynika chociażby z raportu przedsiębiorstwa zajmującego się rekrutacją o nazwie Devire, dwóch na trzech kandydatów chętnie wybierze ofertę pracy, gdy pracodawca zapewnia częściowy lub pełny wymiar pracy zdalnej.

Z kolei patrząc z perspektywy pracodawcy, ten rodzaj pracy ma też dużo zalet, jak chociażby:

  • większy dostęp do specjalistów i talentów, w tym wysoko wykwalifikowanych
  • bardziej elastyczne podejście do kwestii wynajmu powierzchni biurowych (utworzenie mobilnych biur w całej Polsce, zamiast dużych przestrzeni biurowych w drogich lokalizacjach)
  • wsparcie w budowaniu systemów benefitowych

Niewątpliwie też praca zdalna wspiera różnorodne inicjatywy sprzyjające przede wszystkim zrównoważonemu rozwojowi, jak chociażby:

  • wzrost gospodarczy
  • zmniejszanie nierówności
  • zrównoważone miasta, poprzez asumpt do rozwoju średnich miast

Jak praca zdalna może być efektywna, świadczy sytuacja z branży nowoczesnych usług biznesowych. Zgodnie bowiem z przeprowadzonymi badaniami okazało się, iż przed wybuchem epidemii średnio 66% pracowników z sektora usług wspólnych korzystało już w ograniczonym zakresie z pracy zdalnej. Stąd też przedsiębiorcom tym było znacznie łatwiej przenieść większość procesów w tryb zdalny w krótkim czasie. Aż 85% przedsiębiorstw z sektora nowoczesnych usług przeniosło pracowników do pracy zdalnej w czasie nie przekraczającym 5 dni.

Z czego wynika konieczność uregulowania zasad pracy zdalnej?

Otóż obserwując zmieniający się świat, jak i rynek pracy oraz szybko rosnące możliwości, jakie daje nowoczesna technologia, nietrudno zauważyć, iż koniecznością jest jak najszybsze uregulowanie zasad świadczenia pracy w formie zdalnej. To wynika bowiem z faktu, iż tymczasowe przepisy odnoszące się do pracy zdalnej są dalece niewystarczające, a tej formy świadczenia pracy nie można mylić z obecną w polskim kodeksie pracy telepracą.

Generalnie praca zdalna może być wykonywana w dowolnym miejscu, posiadając charakter bardziej lub mniej nieregularny, a możliwość jej zastosowania zależy w głównej mierze od dwóch czynników:

  • charakteru wykonywanych zadań
  • preferencji pracowników i pracodawców odnośnie częstotliwości jej wykonywania

Pracodawcy apelują w tym zakresie o przyjęcie dość szerokiej definicji pracy zdalnej, rozumianej jako formy pracy realizowanej (częściowo lub też całkowicie) w miejscu zamieszkania pracownika bądź też w innym miejscu, ustalonym przez obie strony stosunku pracy.

Pracodawcy też rekomendują, by podstawę regulacji pracy zdalnej w danym przedsiębiorstwie stanowił regulamin pracy zdalnej, ustanowiony przez pracodawcę po konsultacjach ze stroną społeczną oraz indywidualne porozumienie zawierane z pracownikiem. Natomiast w przypadku pracodawców zatrudniających poniżej 50 pracowników obowiązywałyby tylko indywidualne porozumienia, bez konieczności tworzenia specjalnego regulaminu. Przyjęcie takich założeń pozwoli bowiem na zindywidualizowane określanie trybu pracy zdalnej z uwzględnieniem charakteru samej pracy, jak i potrzeb w tym zakresie pracodawcy oraz pracownika.

Co jeszcze jest istotne w kontekście sankcjonowania zasad pracy zdalnej?

Otóż poważnym dylematem, przed którym stoją pracodawcy zlecając wykonywanie pracy w formie zdalnej, jest określenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W chwili obecnej bowiem brak odpowiednich regulacji w tym zakresie powoduje problemy, chociażby w sytuacji zaistnienia wypadku przy pracy.

Dlatego też pracodawcy składają propozycję rozwiązań bardziej odpowiadających rzeczywistości pracy zdalnej, głównie w zakresie postępowania wypadkowego i dokonania kwalifikacji czy zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy.

Kolejnym istotnym elementem, nad którym należałoby się pochylić tworząc zasady pracy zdalnej, jest kwestia czasu pracy. By model pracy zdalnej można było w pełni wykorzystać i by stanowił on benefit dla pracownika, pozwalając mu zachować równowagę między pracą, a życiem domowym, należałoby dokonać przeglądu innych kodeksowych regulacji, związanych choćby z czasem pracy. W przypadku pracy zdalnej nowego znaczenia nabiera bowiem idea przerywanego czasu pracy, dając możliwość lepszego łączenia pracy z domowymi obowiązkami.

Podsumowując, praca zdalna weszła już na stałe do polskiej rzeczywistości gospodarczej dotyczącej rynku pracy. Dzięki epidemii wielu przedsiębiorców przekonało się bowiem o jej zaletach, będąc początkowo zmuszonymi do jej zastosowania. I okazało się, że korzyści z jej stosowania są znacznie większe, aniżeli zagrożenia z nią związane. Problemem jednak w chwili obecnej jest to, iż unormowania prawne, na mocy których stosowanie pracy zdalnej w tak szerokim spektrum jest możliwe wygasają z dniem 4 września 2020 roku. Stąd też inicjatywa pracodawców, by zasady pracy zdalnej na trwałe wpisać do polskiego kodeksu pracy. Byłoby to właściwą odpowiedzią na zmieniający się model wykonywania pracy, jak i potrzeby pracodawców i pracowników w tym zakresie.