Urlop na start-up

Zgodnie z zapowiedziami Jadwigi Emilewicz, ministra rozwoju, pracownicy mają zyskać prawo do przetestowania własnego biznesu. Te testy mają trwać do pół roku. Ministerstwo rozwoju przygotowuje rozwiązanie (taki urlop macierzyński dla start-upu), które ma umożliwić pracodawcom wypuszczenie pracownika spod swoich skrzydeł na pewien czas (właśnie owe pół roku), by ten spróbował przetestować swój własny biznes.

Dlaczego resort rozwoju w ogóle rozważa taki pomysł?

Otóż rozwiązanie takie ma sprzyjać rozwojowi przedsiębiorczości i wspomagać innowacyjność gospodarki. Jednakże wywoła też określone skutki w zakresie prawa pracy. Trzeba bowiem postanowić, czy taki urlop jest płatny, czy wlicza się do stażu pracy oraz gwarantuje ochronę przed zwolnieniem. I właśnie od tych ustaleń zależeć będzie sposób i cel wykorzystania nowej przerwy od wykonywania obowiązków służbowych.

Pierwszym etapem powinno być zatem ustalenie, czy za czas takiego extra urlopu przysługuje wynagrodzenie (w całości lub części i czy odprowadzane są wówczas składki ZUS).

Nadto istotną kwestią jest też to czy taki wniosek o urlop jest dla pracodawcy wiążący. Jest to o tyle istotne, gdyż tak naprawdę już dziś pracownik może się ubiegać o udzielenie urlopu bezpłatnego, na który pracodawca musi się zgodzić. Zatem, jeśli z nowym urlopem na start-up nie będzie wiązać się jakakolwiek forma odpłatności, a zgoda na jego udzielenie zależeć będzie od pracodawcy, wówczas w praktyce nie będzie on różnić się od urlopu bezpłatnego już dziś funkcjonującego.

Zdaniem doktora Macieja Chakowskiego, partnera w C&C Chakowski & Ciszek, zasadnym wydaje się, by wniosek o nowy urlop na strat-up był dla pracodawcy wiążący. Udzielanie bowiem dobrowolnej zgody na taki urlop ze strony pracodawcy może być trudne, gdyż nie ma on w tym żadnego interesu.

Jakie wątpliwości budzą nowe pomysły resortu rozwoju?

W przypadku nowego urlopu na start-up pojawia się pytanie o koszty. Nawet gdyby takowy urlop miałby być bezpłatny, to i tak po stronie pracodawcy są koszty utrzymywania etatu pracownika na urlopie. I wówczas przedsiębiorcy nie byliby równo traktowani, gdyż jeden przedsiębiorca będzie obciążony kosztami innego biznesu.

Kolejna wątpliwość to cel udzielania nowego urlopu. Zdaniem Izabeli Zawackiej, radcy prawnego i partnera w kancelarii Zawacka Rdzeń Prawo Przedsiębiorstw i HR, dotychczas urlopy udzielane były w celu regeneracji i odpoczynku oraz z powodu rodzicielstwa. Tym samym były to obiektywne przyczyny związane z pracą, stanem fizycznym czy też obowiązkami rodzicielskimi. I w tym momencie zapewne pojawi się pytanie, dlaczego urlop ma być udzielany na rozkręcenie własnego biznesu, a nie przykładowo na udział w akcji humanitarnej czy też wolontariacie.

Jeszcze inna wątpliwość dotyczy stażu pracy. Jeżeli bowiem urlop start-up’owy miałby być zaliczany do stażu pracy (a przykładowo dotychczas obowiązujący urlop bezpłatny nie jest) to automatycznie wpływałby on na nabywanie uprawnień pracowniczych, od tegoż stażu zależnych. Mowa tu o takich uprawnieniach, jak:

• dłuższy wymiar urlopu wypoczynkowego
• okres wypowiedzenia umowy o pracę
• wyższa odprawa przy zwolnieniu grupowym lub indywidualnym

Dodatkowo też, ustawodawca musi się wypowiedzieć w kwestii czy w okresie korzystania przez pracownika z przerwy na start-up przysługuje mu ochrona przed zwolnieniem. Zgodnie bowiem z sugestią Jadwigi Emilewicz, urlop na start-up miałby być wzorowany na urlopie macierzyńskim, jednakże wydaje się, iż chodzi tutaj raczej o gwarancję powrotu na swoje stanowisko pracy w sytuacji, gdy własny biznes się nie powiedzie, a nie o faktyczną ochronę przed zwolnieniem, jaka przysługuje zatrudnionym w zakresie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

W czasie bowiem trwania urlopu wypoczynkowego, czy też bezpłatnego, ochrona pracownikowi przysługuje, jednak jest słabsza (nie można mu w czasie trwania takiego urlopu wręczyć wypowiedzenia).

Zdaniem Izabeli Zawackiej optować raczej należy za tą słabszą ochroną, aniżeli ma urlop macierzyński. W przeciwnym bowiem wypadku, urlop na start-up stałby się prostym sposobem na unikanie zwolnienia. Zatrudnieni bowiem składaliby wnioski o udzielnie urlopu na start-up przed restrukturyzacją u pracodawcy lub podejrzewając, iż ich stanowisko jest zagrożone redukcją.

Jeszcze inną kwestią budzącą wątpliwości jest też fakt, iż zwalnianie pracownika będącego na urlopie na rozpoczęcie własnego biznesu i tak będzie utrudnione. Pracownik bowiem, będąc urlopowanym, nie wykonuje żadnych obowiązków służbowych i tylko nieprawidłowości z okresu jego pracy przed pójściem na urlop stanowić mogą właściwą argumentację do zwolnienia.

A jakie jeszcze przerwy od pracy stosowane są na świecie?

Otóż światowe systemy gospodarcze znają pojęcie dłuższej przerwy od pracy lub też nauki: Oto przykładowe z nich:

• Sabbatical Leave – jest to dłuższa przerwa w karierze zawodowej, trwająca pół roku, bądź nawet rok, z której korzystać mogą szczególnie specjaliści wyższego szczebla; jest ona rodzajem bonusu oferowanego przez pracodawcę i ma przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu; płatna jest w całości bądź też w części i zdobywa coraz większą popularność w państwach wysokorozwiniętych; w Polsce istnieje również możliwość jej zastosowania, jednakże pracodawcy niechętnie z niej korzystają; szacuje się, iż na świecie około 90 tysięcy specjalistów rocznie korzysta z różnego rodzaju przerw od pracy;

• Gap Year – jest to roczna przerwa w nauce, stosowana najczęściej pomiędzy poszczególnymi etapami nauki; w jej trakcie uczniowie bądź studenci podejmują praktyki zawodowe, wolontariaty, regularną pracę czy też zajęcia edukacyjno-rozwojowe, co powoduje ich lepsze przygotowanie do dalszej nauki i kariery zawodowej w dłuższej perspektywie; szacuje się, iż 40 tysięcy uczniów lub studentów ze Stanów Zjednoczonych korzysta rocznie z przerw w nauce;

Podsumowując, trudno dziś jednoznacznie oceniać pomysł resortu rozwoju, nie znając tak naprawdę jego szczegółowych rozwiązań. Jeśli ujrzą one światło dzienne i okażą się ciekawym wsparciem w próbach sił we własnym biznesie, to bardzo dobrze. Jednakże na chwilę obecną nie znane są szczegóły tych propozycji.