Medycyna pracy, czyli o badaniach okresowych pracowników

Medycyna pracy obejmuje między innymi badania wstępne i okresowe, które są obowiązkowe dla przedsiębiorców, zatrudniających osoby na poszczególne stanowiska. Co należy na ten temat wiedzieć?

Badania przed rozpoczęciem pracy – jaki jest ich cel?

Badania wstępne przeprowadza się przed przyjęciem do pracy – mają one za zadanie stwierdzić, czy dana osoba może wykonywać konkretne obowiązki. Wykonuje się je poza miejscem pracy, a ich ważność jest bardzo zróżnicowana – w zależności od czynników ryzyka. Szczególnie duże znaczenie mają te badania przed rozpoczęciem pracy, które dotyczą pracowników, podejmujących się szczególnie niebezpiecznych prac, a wpływ na zatrudnionego mają np.:

• niskie i wysokie temperatury;
• zapylenie;
• kontakt z niebezpiecznymi substancjami;
• kontakt z wirusami, bakteriami i grzybami;
• zbyt duży hałas itd.

W ramach medycyny pracy badania wstępne obejmować mogą np. badania krwi, konsultację neurologiczną i okulistyczną, EKG, RTG i wiele innych.

Kto wykonuje badania wstępne i jak często są przeprowadzane? 

Za przeprowadzanie tego rodzaju badań odpowiedzialny jest lekarz medycyny pracy, a ich koszt ponosi pracodawca. Wykonywane są jednorazowo – przed rozpoczęciem pracy przez zatrudnionego. Kolejne, przeprowadzane zwykle co kilka lat, nazywane są badaniami okresowymi.

Badania okresowe pracowników – wymóg przedsiębiorcy

Obowiązkowe dla każdego pracodawcy jest również organizowanie pracownikom badań okresowych, które pozwalają na ocenę stanu zdrowia zatrudnionych. Również one opłacane są przez przełożonego, a pracownikowi przysługuje dzień wolny. Ich przebieg zależy od rodzaju wykonywanych na co dzień prac – mogą to być zarówno badania ogólne, jak również specjalistyczne, np. okulistyczne. Mogą zostać również poszerzone w przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia badanego. W sytuacji, gdy okaże się, że pracownik nie może wykonywać konkretnych zadań, może zostać zwolniony z pewnych obowiązków i np. przesunięty na inne stanowisko pracy.  

Kto wykonuje badania okresowe pracowników?

Tak jak w przypadku badań wstępnych przeprowadzane są one przez lekarza medycyny pracy. Ich częstotliwość zależy od czynników ryzyka, występujących na stanowisku pracy osoby zatrudnionej. Mogą więc odbywać się co 2 lata, gdy pracownik narażony jest na szkodliwe czynniki, jak również co 5 lat – np. w przypadku osób wykonujących prace biurowe (i nie korzystające nagminnie z komputera).

Co w przypadku zaniedbań?

Jeżeli pracodawca nie zapewnia swoim pracownikom regularnych badań okresowych albo dopuszcza ich do pracy bez wcześniejszych badań, może liczyć się z konsekwencjami. Zwykle są to kary finansowe o różnej wysokości (nawet 5 tysięcy złotych). W wyjątkowych przypadkach może jednak dojść do zatrzymania prac na danym stanowisku i skierowania sprawy do sądu.