Czym Zajmuje się Specjalista ds. Informacji Niejawnych?

Coraz więcej różnych jednostek do swoich szeregów poszukuje specjalisty ds. informacji niejawnych. Osoba taka jest niezbędna w każdej organizacji, która przetrzymuje i przetwarza ważne informacje. Takie dane muszą być chronione przed osobami nieuprawnionymi i niepowołanymi do ich posiadania, dlatego też niezwykle ważne jest zatrudnienie pracownika do ochrony informacji niejawnych. Czy każdy może nim zostać? Jak się przygotować na to stanowisko i kto może aplikować? Sprawdź nasz poradnik i dowiedz się jak zdobyć potrzebne uprawnienia!

Czym w ogóle są niejawne informacje?

Pojęcie informacji niejawnej znajdziemy w Dzienniku Ustaw z dnia 5 sierpnia 2010 roku. Określa on, że informacją niejawną, jest każda informacja ingerująca w bezpieczeństwo czy dobre imie kraju. Możemy wyróżnić kilka jej rodzajów, poczynając od najwyższego stopnia:

Informacja ściśle tajna – jej udostępnienie może działać na szkodę kraju, m.in. zagrozi bezpieczeństwu, sojuszom, niepodległości, w jakikolwiek sposób osłabi kraj lub też zagrozi życiu i zdrowiu funkcjonariuszy czy np. świadków koronnych.

Informacja tajna – jej udostępnienie przyniesie straty Państwu, zaburzy funkcjonowanie różnych organów, zakłóci różnego rodzaju czynności lub uniemożliwi ich realizację, np. doprowadzi do znacznej straty w interesach ekonomicznych.

Informacja poufna – jej udostępnienie utrudnia wykonywanie różnych czynności, np. bieżącej polityki i wpływa negatywnie na różne kategorie w tym finanse kraju.

Informacje zastrzeżone – to takie, którym nie nadano wyższego stopnia tajności, jednak w dalszym ciągu ich ujawnienie może mieć bardzo szkodliwe skutki w różnych dziedzinach, m.in. polityce, obronie, wolności, sprawiedliwości, ekonomii i in.

Specjalista ds. ochrony informacji niejawnych – profil kandydata

Praca z zakresu ochrony informacji niejawnych jest niezwykle odpowiedzialna. Zaniedbania zawodowe mogą prowadzić nie tylko do zwolnienia pracownika, ale także do odpowiedzialności karnej, gdyż nie ulega wątpliwości, że osoba na tym stanowisku musi wykazać się dużą wiedzą i kompetencjami w zakresie wykonywanej pracy.  

Ujawnienie informacji tajnych reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2020 roku (art. 265), gdzie najwyższą karą za ujawnienie informacji jest nawet do 8 lat więzienia (w skrajnych przypadkach, gdzie w grę wchodzi podmiot zagraniczny,  a sprawca w pełni świadomie udostępnia mu informacje), każda kara jest adekwatna do stopnia i szkodliwości popełnionego czynu.

Tak więc praca przy ochronie informacji niejawnych nie należy do lekkich i przyjemnych, wiąże się z dużą odpowiedzialnością, dlatego też potrzebujemy do niej odpowiedniego przygotowania.

Wykształcenie i kursy

Aby zostać kwalifikowanym pracownikiem w zakresie ochrony informacji niejawnych, należy spełnić kilka warunków.

Po pierwsze, należy posiadać polskie obywatelstwo wraz z pełnią jego praw. Po drugie, osoba ubiegająca się o stanowisko musi mieć co najmniej wykształcenie wyższe pierwszego stopnia, najlepiej kierunkowe (np. administracja, zarządzanie, ale nie tylko). Po trzecie, nie może być to osoba karana. Należy również wystąpić o zaświadczenie do ABW lub SKW w celu uzyskania dostępu do informacji niejawnych. Dokument zostaje wydany na określony czas, w zależności od stopnia tajności informacji, do których pracownik będzie miał dostęp.

Kolejnym, ważnym elementem prowadzącym do uzyskania pracy na tym stanowisku, jest odpowiedni kurs. Szkolenia przeprowadzają specjalnie wykwalifikowane do tego zadania jednostki związane z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Kursy trwają kilka dni i oczywiście należy je powtarzać.

Pracodawca może również wymagać od kandydata znajomości podstaw prawa, samodzielności, decyzyjności, koncentracji i odporności na pracę w warunkach stresowych oraz zmiennych. Kurs więc przeważnie zawiera zagadnienia z zakresu prawa i bezpieczeństwa osobowego, fizycznego, teleinformatycznego i przemysłowego, w tym zajęcia teoretyczne i praktyczne – a wszystko po to, aby jak najlepiej przygotować kandydata do ochrony bezpieczeństwa informacji niejawnych.

W zależności od potrzeb kursy są modyfikowane. Na szkolenie mogą zgłosić się również pracownicy, którzy chcieliby połączyć swoje stanowiska, ponieważ w niektórych firmach dokumentów niejawnych jest niewiele, a wiedza taka pozwoli podjąć dodatkowe obowiązki.

Zakres obowiązków na stanowisku

Specjalista ds. ochrony informacji niejawnych będzie musiał podjąć szereg ważnych i odpowiedzialnych zadań, m.in.:

• zapewnienie ochrony informacji niejawnych i stosowanie środków bezpieczeństwa fizycznego,
• zapewnienie ochrony systemów teleinformatycznych,
• kontrola i prowadzenie postępowań sprawdzających,
• zarządzanie ryzykiem,
• przeprowadzanie szkoleń wewnętrznych w organizacji,
• opracowanie planu ochrony informacji oraz niezbędne aktualizacje,
• zawiadomienie odpowiednich służb  w razie naruszeń,
• bieżący monitoring i kontrolowanie przepisów prawa,
• kontrola właściwego obiegu dokumentów oraz organizacja i nadzorowanie kancelarii materiałów niejawnych,
• przestrzeganie zasad ochrony danych osobowych i informacji, warto zwrócić tutaj uwagę również na cyberbezpieczeństwo. 

Aby podjąć wymienione zadania, specjalista musi posiąść niezbędną wiedzę z zakresu prawa i uregulowań prawnych dotyczących ochrony informacji. Ponadto musi obyć się ze znajomością zasad bezpieczeństwa, metod i technik kontroli, zarządzania oraz komunikacji i innych. Warto więc starannie i uważnie podejść do kursu, który pozwoli uzyskać umiejętności i kwalifikacje. Nie ulega wątpliwości, że nieocenione będą również wiadomości, które kandydat posiadł na studiach, jego osobowość oraz świadomość, iż ciągle musi się doskonalić oraz zdobywać nową wiedzę i aktualizować ją.

Czy warto?

Każda osoba chętna do podjęcia tej pracy, musi indywidualnie odpowiedzieć sobie na pytanie, czy warto podjąć zatrudnienie w zakresie ochrony bezpieczeństwa informacji niejawnych. Na pewno stanowisko to będzie wyzwaniem, dlatego też osoby niebojące się odpowiedzialności, odważne i zdecydowane mogą spełnić się w roli specjalisty ds. informacji niejawnych.

Jednak trzeba mieć świadomość, iż praca ta wymaga dużej wiedzy z dziedziny ochrony danych i informacji a ponadto, jest niezwykle odpowiedzialna. Jednak nie ulega wątpliwości, że pozyskana na szkoleniach wiedza dobrze przygotuje kandydata, a ponadto nowe doświadczenie może być atutem podczas zdobywania kolejnych szczebli kariery.