Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce – obowiązki pracodawcy

W ostatnich latach odnotowujemy  lawinowy wzrost liczby cudzoziemców, ubiegających się o zezwolenia na pobyt czasowy i pracę/zezwolenia na pracę na terytorium Polski. W związku ze stale zwiększającą się liczbą osób legalizujących pobyt  w Polsce, jak również ze względu na uproszczenie procedur uzyskiwania niektórych zezwoleń,  przedsiębiorcy coraz chętniej zatrudniają cudzoziemców.

Podjęcie pracy przez cudzoziemca w Polsce wymaga  legalizacji jego pobytu poprzez uzyskanie wymaganych zezwoleń. Pomimo legalnej podstawy zatrudnienia, cudzoziemiec musi wykazać legalne przebywanie na terytorium Polski. W praktyce są częste przypadki, iż uzyskiwane jest jedynie  pozwolenie na pracę, pomijając kwestię legalnego pobytu, a to  z kolei, przy kontroli odpowiednich organów, może pociągać nieodwracalne skutki zarówno dla cudzoziemca, jak i dla pracodawcy.

Należy pamiętać, że przyjmując pracownika-cudzoziemca do pracy w Polsce należy mu zapewnić zarówno legalną podstawę do wykonywania pracy, jak i legalny pobyt na terytorium RP. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, cudzoziemiec pracujący w Polsce, może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w ramach jednolitej procedury. Wnioskodawcą w danym przypadku jest sam cudzoziemiec, a decyzja uzyskana w toku postępowania, uprawniająca do pobytu i pracy na terytorium RP może być wydana na okres do maksymalnie 3 lat. Osobną procedurę stanowi uzyskanie zezwolenia na pracę.  Wówczas o zezwolenie występuje Pracodawca, a uzyskanie stosownego zezwolenia na pracę daje jedynie możliwość legalnego podjęcia zatrudnienia. Na podstawie takiego zezwolenia cudzoziemiec  może jednak ubiegać się o wydanie wizy w celu wykonywania pracy.

Zatrudnianie pracowników z Ukrainy

Zatrudnianie pracowników z Ukrainy również wymaga posiadania podstawy do pobytu na terytorium Polski oraz uprawnienia do podjęcia zatrudnienia. Podstawą do pracy może być zezwolenie na pracę lub już wspomniane wyżej pozwolenie, zezwalające na pobyt czasowy i pracę. Istnieje jednak dodatkowa, uproszczona procedura zatrudnienia cudzoziemca – obywatela Ukrainy na podstawie zarejestrowanego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Oświadczenie takie jest najszybszą formą legalnego zatrudnienia. Czas rejestracji oświadczenia wynosi 7 dni roboczych.

Oświadczenie rejestruje się przez podmiot powierzający wykonywanie pracy w Urzędzie Pracy  właściwym ze względu na  siedzibę lub miejsce stałego pobytu pracodawcy. Koszt rejestracji wynosi 30 zł. W przypadku prawidłowego wprowadzenia danych i dołączenia niezbędnych dokumentów, Urząd Pracy wpisuje oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń. Maksymalny okres, na jaki może zostać wydane oświadczenie wynosi 180 dni. O fakcie rozpoczęcia wykonywania pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia, Pracodawca informuje Urząd Pracy najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Jeśli natomiast cudzoziemiec nie podejmie zatrudnienia, pracodawca również zobowiązany poinformować o tym urząd pracy w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.

Obowiązki Pracodawcy zatrudniającego obcokrajowców

Pracodawca zobowiązany jest zatrudnić cudzoziemca na warunkach określonych w tym oświadczeniu. Pracodawca zatrudniający Ukraińca lub innego cudzoziemca ma wobec niego takie same obowiązki jak wobec obywatela polskiego dotyczące m.in.: zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odprowadzania składek, podatku dochodowego czy stosowania przepisów prawa pracy.

Jeżeli pracodawca chce zatrudnić cudzoziemca na okres większy niż 6 miesięcy, wówczas musi wystąpić o uzyskanie zezwolenia na pracę. Wniosek o wydanie zezwolenia należy złożyć do Wojewody właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu zatrudniającego. Zezwolenie na pracę wydawane jest dla konkretnego cudzoziemca i określa informacje określające podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, stanowisko lub rodzaj pracy i okres ważności zezwolenia.

Zezwolenie na pracę jest wydawane w 3 egzemplarzach, z których 1 egzemplarz  należy przekazać cudzoziemcowi. Jak i w przypadku oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, Pracodawca zobowiązany jest zatrudnić cudzoziemca na warunkach określonych w konkretnym zezwoleniu na pracę.

Ważne

W czasie pandemii automatycznie przedłużają się zezwolenia na pracę do upływu 30 dnia,  następującego po dniu odwołania stanu epidemii lub tego ze stanów, kt. obowiązywał jako ostatni. Powyższe dotyczy zezwoleń na pracę i oświadczeń, których okres ważności upływał lub upłynął w trakcie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, tj. po 13 marca 2020r.

Przedłużenie legalności ww. dokumentów następuje automatycznie bez konieczności podejmowania dodatkowych kroków przez obcokrajowca lub pracodawcę ani zgłaszania wniosków, a dalsza legalna praca w czasie pandemii, po wygaśnięciu zezwoleń, nie wymaga kolejnej decyzji administracyjnej.

Źródła:

• Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. (Dz.U. z 2013 roku, poz. 1650 z późn. zm.);
• Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 645);
• Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 31 marca 2020 r.