W ostatnim czasie padło kilka interesujących propozycji zmian w podatkach ze strony ekipy rządzącej. Różne są zarówno ich zasięgi obowiązywania, jak i terminy wejścia w życie. Jak stwierdziła ostatnio Pani Minister Finansów Teresa Czerwińska, co najmniej dwa rozwiązania wejdą w życie jeszcze w roku obecnym. Dotyczy to zniesienia podatku dochodowego dla osób do 26-go roku życia oraz podniesienia ryczałtowej kwoty kosztów uzyskania przychodu dla umów o pracę. Dziś zastanowimy się nad oszczędnościami, jakie pracownikom da to drugie rozwiązanie.
Czym są ryczałtowe koszty uzyskania przychodu dla pracowników etatowych?
Jest to określona ustawą kwota, którą uznaje się za wydatki, które pracownik musi ponieść by móc pracować. Można to przykładowo rozumieć jako koszty biletów komunikacyjnych, które pracownik musi zakupić, by do pracy dojechać. Ponadto, w zakres tych kosztów mogą wchodzić wszelkie inne wydatki, które okazały się niezbędne przy podjęciu pracy, jak choćby zakup odzieży czy obuwia. Tym niemniej, pracownik nie odlicza faktycznie poniesionych wydatków, lecz ustawowo określony ryczałt. Po prostu ustawodawca zakłada, że tyle mniej więcej wydatków średniorocznie ponosi pracownik by móc pracować.
Jakie rodzaje kosztów uzyskania przychodów wyróżniamy w polskim ustawodawstwie?
W warunkach polskich występują następujące rodzaje kosztów uzyskania przychodów:
- zwykłe koszty uzyskania przychodu przy jednej umowie o pracę
- podwyższone koszty uzyskania przychodu przy jednej umowie o pracę – występują wtedy, gdy pracownik mieszka w innej miejscowości niż jego zakład pracy i nie otrzymuje dodatku za rozłąkę
- zwykłe koszty uzyskania przychodu z więcej niż jednego stosunku pracy
- podwyższone koszty uzyskania przychodu z więcej niż jednego stosunku pracy
Jakie obecnie obowiązują limity kosztów uzyskania przychodu?
Roczne limity, które wyznaczają polskie przepisy i obowiązują obecnie, są następujące:
- 335,00 zł – zwykłe koszty uzyskania przychodu
- 668,72 zł – podwyższone koszty uzyskania przychodu
- 002,05 zł – zwykłe koszty uzyskania przychodu dla więcej niż jednego stosunku pracy
- 502,56 zł – podwyższone koszty uzyskania przychodu dla więcej niż jednego stosunku pracy
Jakie są przewidywane terminy wejścia w życie nowych stawek kosztów uzyskania przychodu?
Zgodnie z zapowiedziami resortu finansów, wejście w życie nowych stawek kosztów uzyskania przychodów planowane jest od początku czwartego kwartału 2019 roku. Jednak skutki finansowe (czyli oszczędności dla pracownika) odczuwalne byłyby dopiero w 2020 roku, wraz ze złożeniem rocznego rozliczenia podatkowego za 2019 rok. Takie rozwiązanie ma na celu uniknięcie komplikacji rozliczeń podatkowych.
Jakie są rozważane warianty zmian w zakresie kosztów uzyskania przychodu?
Otóż obecnie brane są pod uwagę 3 możliwe scenariusze. Każdy z nich zakłada podwyżkę ryczałtowych kosztów uzyskania przychodów dla pracowników etatowych. Oto rozważane warianty:
- podwojenie kwoty kosztów uzyskania przychodów
- potrojenie kwoty kosztów uzyskania przychodów
- podwojenie z lekkim zaokrągleniem w górę kwoty kosztów uzyskania przychodów
Na chwilę obecną nie ma żadnych informacji na temat tego, który z tych wariantów jest faworytem.
Jakie zatem kwoty ryczałtu są projektowane i jakie oszczędności mogą dać pracownikowi?
Poniższe zestawienie prezentuje obecnie obowiązujące kwoty ryczałtu kosztów uzyskania przychodów dla pracownika oraz projektowane zmiany.
W tabeli podano poszczególne warianty zmian, które należy rozumieć następująco:
- wariant nr 1 – podwojenie kwoty kosztów uzyskania przychodów
- wariant nr 2 – potrojenie kwoty kosztów uzyskania przychodów
- wariant nr 3 – podwojenie z lekkim zaokrągleniem w górę kwoty kosztów uzyskania przychodów
| Rodzaj kosztów uzyskania przychodu | Obecnie | Wariant 1 | Wariant 2 | Wariant 3 |
| Zwykłe 1 etat | 1.335,00 | 2.670,00 | 4.005,00 | 3.000,00 |
| Podwyższone 1 etat | 1.668,70 | 3.337,40 | 5.006,20 | 3.600,00 |
| Zwykłe kilka etatów | 2.002,10 | 4.004,1 | 6.006,20 | 4.500,00 |
| Podwyższone kilka etatów | 2.502,60 | 5.005.1 | 7.507,7 | 5.400,00 |
Poniższa tabela obrazuje nam roczne oszczędności pracownika z tytułu wprowadzenia wyższego ryczałtu kosztów uzyskania przychodu.
| Rodzaj kosztów uzyskania przychodu | Wariant 1 | Wariant 2 | Wariant 3 |
| Zwykłe 1 etat | 240,40 | 480,80 | 299,60 |
| Podwyższone 1 etat | 300,40 | 600,80 | 347,60 |
| Zwykłe kilka etatów | 360,40 | 720,80 | 449,60 |
| Podwyższone kilka etatów | 450,40 | 900,80 | 521,60 |
Jak widać z powyższego zestawienia, oszczędności powinny być dla pracownika zauważalne. Oczywiście najlepiej by było, gdyby weszła w życie propozycja wariantu nr 3.
Jaki jest cel wprowadzanych zmian?
Cóż, zmiany w podatkach mają zasadniczo dwa cele. Pierwszym jest zadbanie o dużą grupę wyborców (pracownicy etatowi) w roku wyborczym. Drugi cel ma uzasadnienie czysto ekonomiczne – chodzi o zwiększanie aktywności zawodowej.
Okazuje się, że w Polsce mimo niskiego bezrobocia, aktywność zawodowa jest na stosunkowo niskim poziomie. Przewidywane są całkiem spore kłopoty w przyszłości, związane z hamowaniem wzrostu zatrudnienia, gdy zadziała demografia. Coraz mniej osób będzie w wieku produkcyjnym, a coraz więcej przybywać będzie osób starszych, nie aktywnych zawodowo. Brak rąk do pracy odczuwalny jest już teraz. I może to spowodować zagrożenie do dalszego rozwoju gospodarki.
Jakie mogą być scenariusze działań przedsiębiorstw?
Otóż przedsiębiorstwa by się rozwijać, zasadniczo maja do wyboru dwie drogi. Pierwszą z nich jest kupowanie nowych maszyn i zatrudnianie ludzi do ich obsługi. Druga droga polega na zwiększaniu wydajności pracy. Zwiększanie wydajności jest trudniejszą drogą rozwoju, gdyż wymaga sporych inwestycji, a polska gospodarka nie radzi sobie najlepiej w tym aspekcie. Tymczasem rezerwy zatrudnienia nadal w gospodarce są. Szczególnie należałoby pobudzić aktywność zawodową osób młodych oraz tych po 50 roku życia. Dlatego pomysł ministerstwa o zaniechaniu pobierania podatku od młodych oraz podwyższeniu kosztów uzyskania przychodów należy oceniać pozytywnie.
Pytanie jednak zasadnicze czy takie zmiany okażą się wystarczające. Zdaniem ekonomistów, bez zaangażowania się innych ośrodków rządowych odpowiedzialnych za gospodarkę, może to być za mało. Zmiany w podatkach to dobry ruch, ale jednocześnie z rządu płyną sygnały o likwidacji limitu 30-krotności średniego wynagrodzenia, powyżej którego nie płaci się składek na ZUS, jak i coraz większej hojności w zakresie transferów społecznych. To wszystko zaś w połączeniu z podniesionym dwa lata temu wiekiem emerytalnym nie sprzyja rozwojowi gospodarki i pobudzaniu aktywności zawodowej.
Podsumowując, każda zmiana podatkowa polegająca na obniżaniu obciążeń fiskalnych jest pozytywnym bodźcem dla gospodarki. By jednak mówić o pobudzaniu aktywności zawodowej, zmian musi być więcej i muszą być one kompleksowe. Tylko w ten sposób można doprowadzić do sytuacji, że wzrośnie aktywność zawodowa i spadnie udział nielegalnego zatrudnienia w naszym kraju.
Ekspert w dziedzinie HR oraz rynku pracy z wieloletnim doświadczeniem. Praca w branży HR pozwoliła na poznanie wielu ciekawych technik rekrutacyjnych. Na blogu udziela porad a także opisuje procesy związane z prowadzeniem rekrutacji bądź też firmy.