Projekt nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów, jeszcze we wrześniu zostanie przez nią przyjęty.
W jakim celu przygotowany został projekt nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw?
Celem projektu nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw przygotowanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) jest przede wszystkim usprawnienie przeprowadzania postępowań związanych z udzielaniem zezwoleń na pobyt czasowy i pracę obcokrajowców w Polsce. Od kilku lat bowiem widoczny jest wzrost liczby wniosków o wydanie zezwoleń składanych min. do urzędów wojewódzkich. Wzrost ilości składanych wniosków przekłada się automatycznie na dłuższy czas oczekiwania na ich rozpatrzenie.
W uzasadnieniu projektu zmian MSWiA podaje, iż dodatkowo potrzebne są zmiany w niektórych rozwiązaniach prawnych aby ułatwić cudzoziemcom dostęp do polskiego rynku pracy.
Co sądzą eksperci o pomyśle nowelizacji ustawy o cudzoziemcach?
Michał Wysłocki, dyrektor działu prawa imigracyjnego w Kancelarii Prawnej Sadkowski i Wspólnicy, jest zawiedziony założeniami nowelizacji ustawy o cudzoziemcach, ponieważ twierdzi, iż oczekiwał w tym zakresie rewolucji, czyli całkiem innej ustawy w miejsce dotychczasowej, a nie tylko jej delikatnej nowelizacji proponowanej przez resort spraw wewnętrznych, a której projekt zawiera wiele rozwiązań, które nie były z nikim konsultowane. Zmodyfikowane zapisy starej ustawy nie rozwiązują podstawowych i kluczowych problemów dotyczących legalnego zatrudniania obcokrajowców. Ekspert przyznaje, że w projekcie znalazło się kilka pozytywnych propozycji, jednakże są tam i takie, które mogą paradoksalnie, ale znacząco wpłynąć na wydłużenie czasu oczekiwania na finalizację sprawy.
Pomysł rezygnacji z wymogu zapewnienia miejsca zamieszkania oraz regularnego i stabilnego źródła dochodu w celu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca budzi spory niepokój ekspertów. Identyczne zakłopotanie sprawia ekspertom obowiązek otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia na poziomie nie niższym niż pensja minimalna, także w przypadku niepełnego wymiaru czasu pracy oraz rodzaju stosunku prawnego będącego podstawą wykonywania pracy. Warunek ten bowiem jest niezgodny z obowiązującymi przepisem o minimalnym wynagrodzeniu, który mówi, iż jest ono należne w wysokości proporcjonalnej do wielkości etatu. Założenie o wynagrodzeniu minimalnym niezależnie od ilości godzin pracy cudzoziemca doprowadzić może do dyskryminacji pracowników polskich, którzy za pracę na pół etatu otrzymają proporcjonalnie 50% minimalnej pensji.
Jakie pozytywne aspekty znajdują się w projekcie ustawy o cudzoziemcach według ekspertów?
Otóż w projekcie ustawy o cudzoziemcach są jednak nie tylko negatywne zapisy. Eksperci uważają, iż do pozytywów należy między innymi pomysł wprowadzenia szybkiej ścieżki zatrudniania obcokrajowców w podmiotach należących do grona szczególnego znaczenia strategicznego da polskiej gospodarki. Nie znane są jednak szczegóły i konkrety tego pomysłu, stąd nie widomo kto na tym skorzysta. Wśród ekspertów jest obawa, że szybka ścieżka zatrudnienia będzie kierowana wyłącznie do podmiotów państwowych mimo, że przedstawiciele pracodawców wnioskowali o takowe rozwiązania również dla innych podmiotów, jakimi są przedsiębiorstwa prywatne, dostrzega Michał Podulski, ekspert Pracodawców RP.
Z wiadomych spraw ujętych szczegółowo w projekcie jest kwestia tymczasowego zastosowania uproszczonego trybu wydawania zezwoleń na pobyt i pracę dla postępowań wszczętych przed 1 stycznia 2021 roku, które toczą się przewlekle.
Jakie terminy proponuje MSWiA na załatwianie spraw związanych z pozwoleniami na pobyt i pracę w projekcie nowelizacji ustawy o cudzoziemcach?
Według obecnie obowiązujących przepisów urzędy wojewódzkie winny rozpatrywać wnioski o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę obcokrajowców w terminie trzech miesięcy, natomiast w projekcie nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw przygotowanym przez MSWiA zawarto propozycję wymogu zachowania 60-dniowego terminu na załatwienie tych spraw w pierwszej instancji, liczonych od dnia, w którym urząd uzna, że ma wystarczający komplet dokumentów i nie ma żadnych braków formalnych we wniosku.
Mimo takiej propozycji w projekcie nowelizacji ustawy jest obawa, że uzupełnienie braku formalnego w postaci umówienia wizyty w celu pobrania odcisków palców cudzoziemca może przeciągać się w czasie, podkreśla ekspert Michał Wysłocki.
Co warte dostrzeżenia to fakt, iż mimo chęci wprowadzenia 6-miesięcznego terminu na udzielenie zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, obecnie sprawy te załatwiane są często w czasie krótszym, a co za tym idzie, w konsekwencji zmian ustawy może stać się tak, iż czas ten się wydłuży właśnie do ustawowego pół roku.
Jakie są opinie przedstawicieli pracodawców na projekt nowelizacji ustawy?
Przedstawiciele pracodawców nie ukrywają, iż również oni są rozczarowani propozycjami zmian ustawy o cudzoziemcach, głównie dlatego, iż w projekcie brakuje min.:
- przeniesienia procedur z urzędów wojewódzkich do powiatowych urzędów pracy
- całkowitej elektronizacji procedur
- wydłużenia okresu, na jaki wydawane są zezwolenia na pracę
czyli rozwiązań, na które pracodawcy czekają i które były przedmiotem rozmów z przedstawicielami rządu. Bez tego, jak zauważa Michał Podulski, nie można mówić o reformie rozwiązującej problemy kadrowe przedsiębiorstw.
Podsumowując, mimo dość głośnych i dobitnych konkretnych postulatów o zmiany w ustawie o cudzoziemcach pochodzących z różnych grup społecznych, jak chociażby pracodawcy i eksperci, które uprościłyby procedury legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców na terenie Polski i skróciłyby czas oczekiwania na wydanie zezwoleń, w projekcie nowelizacji tejże ustawy brakuje stosownych zapisów, a niektóre z tych, które się tam pojawiły, mogą te procedury jeszcze utrudnić. Znalazły się tam również zapisy, których stosowanie doprowadzić może do dyskryminacji pracowników rodzimych. Projekt w tej wersji trafił już na wykaz prac legislacyjnych Rady Ministrów do dalszego procedowania, jednakże w jakiej formie zostanie przyjęty, czas pokaże.
Ekspert Łukasz swoje wieloletnie doświadczenie na rynku pracy postanowił przekazać także na naszym blogu. Jego artykuły dotyczą aktualnych zmian gospodarczych a także tych na rynku pracy. Z chęcia udzieli porad pracodawcą, którzy prężnie rozwijają swoje firmy.