Zatrudnianie starszych pracowników z ułatwieniami

Celem ułatwienia zatrudniania osób starszych, od 1 czerwca 2025 roku dostępne jest dodatkowe wsparcie finansowe. Tym samym zatrudnienie starszych pracowników jest promowane, tym niemniej jednak chętnych na skorzystanie z tego niestety jest niewielu.

O czym zatem powinniśmy wiedzieć w kontekście ułatwień dotyczących zatrudniania osób starszych?

Co do zasady zatrudnianie osób będących po 50-ce stało się bardziej opłacalne dla pracodawców. A wszystko to dzięki nowym przepisom, a dokładnie dzięki art. 141 ustawy z 20 marca 2025 roku o rynkach pracy i służbach zatrudnienia (Dz.U. z 2025 r. poz. 620, zwana dalej ustawą o zatrudnieniu), która weszła w życie 1 czerwca 2025 roku.

Jak dostrzega Krzysztof Kunicki z Powiatowego Urzędu Pracy w Gdańsku, nowa ustawa o zatrudnieniu nie tylko rozszerza grupę beneficjentów o osoby w wieku emerytalnym, lecz również oferuje bardziej elastyczne formy wsparcia, dopasowane do ich sytuacji zawodowej. W tym zakresie wysokość dofinansowania pozostała na dotychczasowym poziomie, natomiast zmieniły się warunki zatrudnienia po zakończeniu refundacji oraz możliwość zatrudnienia kolejnych osób.

W odniesieniu do osób bezrobotnych dofinansowanie jest przewidziane na zatrudnienie kobiet w wieku 50-59 lat oraz mężczyzn w wieku 50-64 lata. Przysługuje ono przez 12 miesięcy do wysokości 50,0% minimalnego wynagrodzenia za pracę, co daje kwotę 2.333,00 zł brutto miesięcznie. Istotnym jest, iż w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, możliwe jest skierowanie do pracodawcy kolejnego bezrobotnego.

Z kolei w odniesieniu do osób będących w wieku emerytalnym, a poszukujących pracy, wsparcie przysługuje przy zatrudnieniu kobiet po 60-tym roku życia i mężczyzn po 65-tym roku życia. Jednakże warunkiem jest zawarcie umowy o pracę na maksymalnie 12 miesięcy, a dofinansowanie wypłaca się co drugi miesiąc. W tym przypadku jednakże nie przewidziano możliwości skierowania innej osoby na zwolnione stanowisko pracy w razie rozwiązania umowy o pracę.

Tym samym możliwości są obecnie większe, albowiem dotychczas obowiązywało wsparcie tylko przy zatrudnieniu osób zarejestrowanych jako bezrobotne, które ukończyły 50 lat. Wynosiło ono maksymalnie 50,0% minimalnego wynagrodzenia za pracę i było udzielane przez 12 miesięcy dla osób w wieku 50-59 lat i przez 24 miesiące dla osób po ukończeniu 60 lat.

Istotnym jest, iż pomimo rozszerzenia możliwości wsparcia, powiatowe urzędy pracy nie zostały zalane lawiną wniosków od pracodawców zainteresowanych wsparciem. Jak dostrzega Krzysztof Kunicki są wprawdzie telefony od przedsiębiorców zainteresowanych takim wsparciem, jednak nadal nie przekłada się to na zawarte umowy. Jak na razie w gdańskim urzędzie dla przykładu podpisana została jedynie jedna taka umowa.

Tak naprawdę niewiele lepiej jest w innych częściach kraju, gdzie przykładowo w Poznaniu urząd pracy otrzymał 8 wniosków, a we Wrocławiu wpłynęło ich 5, podobnie zresztą jak w Łodzi. W tym aspekcie Arkadiusz Łukaszów, starszy specjalista do spraw marketingu w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu, podkreśla, iż gdy obowiązywały poprzednie przepisy, zainteresowanie również było małe. Dla przykładu w roku 2024 było raptem 26 wniosków o dofinansowanie wynagrodzenia z racji zatrudnienia bezrobotnego w wieku 50+, a w roku 2025 roku do tej pory zarejestrowano 17 wniosków.

Jednocześnie są też miejsca w Polsce, gdzie urzędnicy nie zarejestrowali ani jednego zainteresowanego nowym wsparciem i jest tak chociażby w Białymstoku. Jak tłumaczy Jolanta Tulkis, rzecznik prasowy Powiatowego Urzędu Pracy w Białymstoku, tak naprawdę nie było chętnych na tę formę pomocy ze strony lokalnych pracodawców i przedsiębiorców. Z tego też powodu środki finansowe na ten cel nie zostały ujęte w planie finansowym urzędu na rok 2025. Podobna sytuacja ma też miejsce w Krakowie, gdzie nie wpłynął żaden wniosek od zainteresowanych przedsiębiorców.

Co jest zatem powodem tak słabego zainteresowania wsparciem ze strony pracodawców?

Urzędnicy zatrudnieni w urzędach zatrudnienia podkreślają, iż obecnie zapewne powodem braku zainteresowania czy też słabego poziomu jest krótki czas obowiązywania nowych instrumentów wsparcia, gdzie w niektórych urzędach nabór tak naprawdę dopiero ruszył.

Podobnie na sprawę patrzy również Monika Pawlak z Powiatowego Urzędu Pracy w Łodzi, podkreślając, iż przyjmowanie wniosków w tym zakresie możliwe jest w tym urzędzie dopiero od 11 lipca bieżącego roku. A jednocześnie przyznaje ona, iż podczas obowiązywania poprzednich przepisów zainteresowanie też nie było duże i w 2025 roku złożonych zostało 46 wniosków o dofinansowanie wynagrodzenia w związku z zatrudnieniem bezrobotnego po 50-tym roku życia, a 33 z nich rozpatrzone zostały pozytywnie. Z kolei przyczyną niezaakceptowania wniosków były rezygnacje wnioskodawców lub brak kandydatów spełniających wymagania. Podobnie sytuacja wyglądała również w latach poprzednich, stąd też jej zdaniem pracodawcy nie są tym zainteresowani i to nawet obecnie, po rozszerzeniu grupy odbiorców wsparcia.

Dla przykładu naboru z tytułu wsparcia zatrudnienia starszych pracowników nie uruchomiono w ogóle chociażby w Krakowie, gdzie Waldemar Jakubas z Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie tłumaczy, iż ustawa o zatrudnieniu weszła w życie 1 czerwca bieżącego roku, czyli w momencie, gdy powiatowe urzędy pracy mają już zatwierdzony plan wydatkowania środków na formy wsparcia w danym roku kalendarzowym. A tym samym planując działania na rok przyszły, urzędnicy będą uważnie przyglądać się sytuacji na krakowskim rynku pracy i postarają się najlepiej dopasować formy pomocy.

Jednocześnie podkreślić warto, iż wdrożenie nowego instrumentu zbiegło się w czasie z sezonem wakacyjnym, gdy decyzje organizacyjne są zazwyczaj zawieszone. Ponadto Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich zauważa, iż jednocześnie zabrakło też promocji nowego narzędzia wsparcia. Jego zdaniem jednak nie bez znaczenia są też warunki na jakich jest owo wsparcie udzielane, bowiem niestety wiąże się ono z koniecznością utrzymania zatrudnienia po wygaśnięciu dofinansowania, a tymczasem sytuacja makroekonomiczna na rynku jest bsrdzo niepewna. W tym aspekcie tak naprawdę nikt nie wie jakie będą konsekwencje zaostrzania polityki celnej przez Stany Zjednoczone, ani też co dalej będzie z wojną toczącą się w Ukrainie.

Zdaniem urzędników obecnie nowe warunki wsparcia są bardziej korzystne dla przedsiębiorców, bowiem dotychczas po zakończeniu okresu refundacji pracodawca zobowiązany był do zatrudnienia pracownika przez 6 do 12 miesięcy. Natomiast po 1 czerwca bieżącego roku, w przypadku bezrobotnych, obowiązuje 6-miesięczny okres dalszego zatrudnienia, a w przypadku emerytów pracodawca ma obowiązek utrzymania ich stanowiska przez co najmniej miesiąc.

Pracodawcy jednak też zwracają uwagę na to, iż tak naprawdę dla nich większym problemem jest obecnie znalezienie funduszy na zatrudnienie. Tutaj bowiem pamiętać należy o tym, iż mowa jest o dofinansowaniu, a nie o przejęciu finansowania kosztów zatrudnienia. Ponadto poza środkami na pensję trzeba jeszcze często wygospodarować pieniądze na przeszkolenie takiego pracownika, a tymczasem ryzyko rotacji takich osób jest wysokie, głównie ze względu na ich wiek.

Pracodawcy podkreślają też, iż wielu z nich niechętnie współpracuje z urzędami pracy ze względu na ich skostniałą strukturę i bardzo dużą biurokrację. Stąd też sądzą oni, iż gdyby pojawiło się dofinansowanie oferowane chociażby przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to zapewne spotkałoby się ono z bardziej przychylną oceną.

Podkreślić należy również, iż pracodawcy obawiają się ponadto tego, iż gdy osoba, na którą pobierane było dofinansowanie nie będzie zatrudniona przez pracodawcę przez wymagany okres, wówczas dochodzi koszt zwrotu otrzymanego dofinansowania. Zgodnie bowiem z ustawą o zatrudnieniu, gdy osoba, na którą pobierane było dofinansowanie nie będzie zatrudniona przez pracodawcę przez wymagany okres, to:

• w przypadku bezrobotnego – pracodawca lub przedsiębiorca zwraca otrzymane środki wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od całości kwoty otrzymanych środków od dnia otrzymania pierwszego dofinansowania wynagrodzenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty
• w przypadku poszukującego pracy emeryta – pracodawca lub przedsiębiorca zwraca otrzymane środki za ostatni miesiąc przysługiwania dofinansowania wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od kwoty otrzymanych środków, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty

Wszystko to niestety sprawia, iż nowy instrument wsparcia nie spotyka się z dużym zainteresowaniem ze strony pracodawców.

Podsumowując, od 1 czerwca bieżącego roku, wskutek obowiązywania nowych przepisów ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia, mamy do czynienia z rozszerzeniem grupy beneficjentów pomocy finansowej o osoby w wieku emerytalnym, jak i również bardziej elastycznymi formami wsparcia osób w wieku 50+. Wszystko to ma zdopingować pracodawców do zatrudniania starszych pracowników, choć niestety weryfikacja przez rynek jest obecnie taka, iż pracodawcy nie są tym zainteresowani. Być może zatem atrakcyjność owych nowych form wsparcia jest zbyt niska, a ponadto mamy do czynienia z pracownikami, w odniesieniu do których ryzyko rotacji jest zbyt wysokie w ocenie zatrudniających. Tym samym bardzo prawdopodobne jest to, iż nowe formy oraz zasady wsparcia w postaci dofinansowania wynagrodzenia osób po 50-tym roku życia nie spotkają się z dużym odzewem i zainteresowaniem ze strony pracodawców.