Umowa B2B, a stawka ryczałtu

W myśl najnowszej interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), jedynie zatrudnienie kogoś na podstawie umowy o pracę, zlecenia, o dzieło lub innej o podobnym charakterze daje prawnikom, księgowym i doradcom podatkowym prawo do zastosowania stawki 15% w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego. I to pod warunkiem jeszcze, iż osoba zatrudniona wykonuje czynności związane z istotą zawodu.

Czego dotyczy problem stosowania obniżonej stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych?

Generalnie problem dotyczy tak zwanych wolnych zawodów w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1993 ze zm., zwana dalej ustawą o ryczałcie). W powyższej ustawie został umieszczony art. 4 ust. 1 pkt. 11 gdzie znajduje się zamknięty katalog następujących zawodów:

• tłumaczy
• adwokatów
• notariuszy
• radców prawnych
• biegłych rewidentów
• księgowych
• agentów ubezpieczeniowych
• agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające
• brokerów reasekuracyjnych
• brokerów ubezpieczeniowych
• doradców podatkowych
• doradców restrukturyzacyjnych
• maklerów papierów wartościowych
• doradców inwestycyjnych
• agentów firm inwestycyjnych
• rzeczników patentowych

I wykonywanie ww. profesji jest opodatkowane stawką ryczałtu w wysokości 17% przychodów, jeżeli podatnik świadczy takie usługi w ramach działalności gospodarczej osobiście, czyli bez zatrudniania innych osób, które „wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.”

Jeżeli natomiast zatrudnia osobę (osoby) wykonującą czynności „związane z istotą danego zawodu”, a są to usługi:

• prawne
• rachunkowo-księgowe
• doradztwa podatkowego

sklasyfikowane w dziale 69 PKWiU, wówczas ma prawo do stawki ryczałtu w kwocie 15% przychodów. W tej sytuacji nie jest spełniona przesłanka wolnego zawodu, a zatem zastosowanie ma art. 12 ust. 1 pkt. 2 lit. 1 ustawy o ryczałcie.

Obrazowo rzecz ujmując, jeżeli notariusz angażuje innego notariusza, to ma prawo do stawki ryczałtu 15%, jeżeli natomiast angażuje jedynie sekretarkę – wówczas wykonuje wolny zawód osobiście i powinien stosować stawkę ryczałtu 17%.

W tym kontekście powstaje pytanie o jaki rodzaj zatrudnienia chodzi ustawodawcy. I w tym kontekście z indywidualnych interpretacji jasno wynika, iż dyrektor KIS sztywno trzyma się brzmienia art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o ryczałcie, gdzie mowa jest o zatrudnieniu „na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze.”

Zatem jak wynika z powyższego, fiskus nie akceptuje umów pomiędzy przedsiębiorcami, uważając, iż tak zawarty kontrakt nie pozwala na posługiwanie się stawką ryczałtu w wymiarze 15%. Tego typu stwierdzenia odnaleźć można w jego interpretacjach indywidualnych. W interpretacji o sygn. 0115-KDIT3.4011.114.2022.1.AD dyrektor KIS odniósł się do sytuacji, gdy adwokat zawarł umowę współpracy z innym adwokatem prowadzącym działalność gospodarczą, stwierdzając, iż doszło do podpisania umowy o współpracę „na równych zasadach między dwoma podmiotami gospodarczymi. W takim przypadku nie można mówić o zatrudnieniu, jak to ma miejsce w przypadku umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Umowa o współpracę jest w tym przypadku umową partnerską. Transakcje zawierane są przez strony będące odrębnymi przedsiębiorcami. Nie ma kierownictwa i podwładnego. Są za to dwie strony – obie równoważne – i jedna świadczy pewne usługi dla drugiej.” Dlatego też zdaniem dyrektora w tym przypadku nie można zastosować stawki ryczałtu 15%, bo mamy do czynienia z wolnym zawodem, gdzie stawka podatku wynosi 17%.

Podobnie dyrektor KIS ocenił sytuację, gdzie adwokat zawarł umowę o współpracy z aplikantem adwokackim, również prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą.

A jak przedsiębiorcy interpretowali przepisy, występując o indywidualne interpretacje do dyrektora KIS?

Otóż pytający, licząc na możliwość stosowania stawki 15%, przywoływali inne interpretacje indywidualne, twierdząc, iż w ich przypadku sytuacja była analogiczna. Jednakże takie twierdzenie nie do końca było zasadne.

Przykładowo w interpretacji z dnia 15 marca 2021 roku (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.976.202.2.AP), na którą się powoływali pytający, chodziło o zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia. I tam zleceniodawcą miał być doradca podatkowy, a zleceniobiorcą radca prawny lub adwokat. I w przypadku radcy prawnego miałby on wykonywać czynności związane z istotą zawodu doradcy podatkowego, natomiast w przypadku adwokata – bez ścisłego określenia czynności w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym, gdyż byłyby to porady z prawa cywilnego w zakresie, w jakim jest ono związane z prawem podatkowym lub wpływa na obowiązki podatkowe.

I w obu przypadkach dyrektor KIS uznał, iż doradca podatkowy angażując radcę prawnego lub adwokata na podstawie umowy zlecenia nie będzie świadczyć swoich usług osobiście (czyli w ramach wolnego zawodu), a tym samym ma prawo do zastosowania stawki ryczałtu w wymiarze 15%.

I podobna sytuacja miała miejsce w odniesieniu do interpretacji z dnia 14 maja 2021 roku (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.139.2021.2.MD), gdzie pytanie dotyczyło radcy prawnego, który zamierzał zatrudnić na podstawie umowy zlecenia aplikanta radcowskiego. W jego planach było zlecanie mu przygotowywanie pism roboczych, reprezentowanie na rozprawach czy przygotowywanie opinii prawnych w ramach umów o dzieło.

I w tej sprawie dyrektor KIS zgodził się z wnioskodawcą, że ten zatrudniając aplikanta radcowskiego na umowę zlecenia nie będzie świadczył sowich usług osobiście, a tym samym ma prawo do stosowania stawki 15%.

Potwierdzeniem takiego stanowiska ze strony dyrektora KIS jest też interpretacja z dnia 6 kwietnia 2022 roku (sygn. 0115-KDIT1.4011.47.2022.1.JG), dotycząca radcy prawnego, który w ramach swej działalności gospodarczej zamierzał zawrzeć z innym radcą prawnym umowę cywilnoprawną (umowę zlecenia bądź umowę o świadczenie usług, nieuregulowaną innymi przepisami do której stosuje się przepisy umowy zlecenia). I tutaj również dyrektor KIS wydał zgodę na stosowanie stawki ryczałtu w wymiarze 15%.

Co jeszcze ma znaczenie w kontekście stosowania obniżonej stawki ryczałtu?

Otóż okazuje się, iż nie każde zlecenie, umowa o dzieło czy też umowa o pracę uprawniają prawnika, doradcę podatkowego czy też księgowego do stosowania stawki ryczałtu w kwocie 15%. Ważnym jest, by zatrudniana na tej podstawie osoba wykonywała czynności „związane z istotą danego zawodu”. I taką osobą może być aplikant radcowski bądź adwokacki, który może wykonywać niektóre czynności związane z zawodem adwokata i radcy prawnego.

Odmiennie jednak sytuacja ma się ze studentem i to nawet wówczas, gdy jest on studentem studiów prawniczych. Zatrudnienie go na podstawie zlecenia nie sprawia, iż prawnik przestaje wykonywać swoje usługi osobiście – jak stwierdził dyrektor KIS w swej interpretacji z dnia 14 kwietnia 2022 roku (sygn. 0115-KDIT3.4011.116.2022.1.AD). Dyrektora nie przekonały argumenty, iż student posiada praktyczne umiejętności i wiedzę teoretyczną w zakresie doradztwa prawnego oraz że jest już na V roku studiów prawniczych i przygotowuje się do obrony pracy magisterskiej.

Niewystarczającym argumentem było też to, iż adwokat zleca studentowi wykonywanie czynności związanych z istotą zawodu adwokata, takich jak sporządzanie projektów pozwów, pism procesowych i wniosków w postępowaniu nieprocesowym, wniosków dowodowych, list pytań do świadków, jak i prowadzenia akt spraw sądowych.

Dyrektor KIS w swym stanowisku podkreślił bowiem, iż czynności studenta, niezależnie od ich rodzaju czy od kierunku jego studiów, nie mogą być uznane za czynności związane z istotą zawodu adwokata.

Podsumowując, generalnie tylko zatrudnienie kogoś na podstawie umowy o pracę, zlecenia, o dzieło bądź innej o podobnym charakterze upoważnia prawników, księgowych czy też doradców podatkowych do stosowania obniżonej do 15% stawki ryczałtu ewidencjonowanego. I to dodatkowo pod warunkiem jeszcze, że zatrudniony wykonuje czynności związane z istotą danego zawodu, co dla przykładu jest niemożliwe w odniesieniu do studentów.