Romans w miejscu pracy

Relacje intymne pomiędzy pracownikami mogą być niemałym problemem dla pracodawcy. Co prawda ma on w polskich realiach bardzo ograniczone pole manewru, jednakże może się zabezpieczać choćby przed konfliktem interesów. A już powinien reagować, gdy w grę wchodzi molestowanie seksualne.

Romans w pracy – Jak relacje intymne pomiędzy pracownikami mogą wpłynąć na pracodawcę?

W ostatnim czasie szerokim echem odbiła się sytuacja, gdy dyrektor generalny sieci McDonald’ s został odwołany ze swej funkcji wskutek niewłaściwych relacji służbowych. Konkretnie chodziło o to, iż był w związku z jednym z pracowników, a władze korporacji uznały, iż nie jest to zgodne z jej polityką.

Pytaniem otwartym pozostaje, jak taka sytuacja rozwiązana byłaby w polskich warunkach. Przecież powstanie intymnych relacji pomiędzy pracownikami tego samego pracodawcy może zdarzyć się praktycznie w każdym przedsiębiorstwie. W pracy częstokroć spędzamy przecież znaczną część życia, bywa, że więcej niż z rodziną i przyjaciółmi. Zatem nic dziwnego, iż w takich warunkach ludzie nawiązują różne, nierzadko intymne, relacje. I w tej sytuacji powstaje kwestia jak dalece może pracodawca ingerować w strefę prywatną pracownika.

Romansujesz w pracy? Z jakimi zatem podejściami pracodawców do takich sytuacji możemy mieć do czynienia?

Otóż zazwyczaj pracodawca ma do takich sytuacji stosunek obojętny bądź ewentualnie negatywny. Rzadko zdarza się, by pracodawca pochwalał tego typu zdarzenia i relacje. Tym niemniej jednak pracodawca nie może zakazać relacji osobistych (w tym intymnych) z koleżankami czy kolegami z pracy, a nawet jeszcze więcej – nie może bowiem ingerować w sferę obyczajową zatrudnionych pracowników. Wynika to wprost z braku odpowiednich narzędzi prawnych.

Zatem pracodawca nie może zakazać swym pracownikom „randkowania” czy też „romansowania”, ani tym bardziej nakazać informowania o powstaniu takich relacji czy tez ujawniania partnera i charakteru tejże relacji.

Podobnie wygląda sytuacja ze skutkami powstałych relacji. Pracownik nie może ponosić odpowiedzialności za powstanie osobistej czy też intymnej relacji z innym pracownikiem. Jakiekolwiek ukaranie karą porządkową czy też zwolnienie z pracy może zostać skutecznie podważone przed sądem pracy.

Romans w pracy a pracodawca. Czy rzeczywiście pracodawca nie może nic uczynić?

Otóż nie zawsze. Relacje intymne pomiędzy pracownikami (mimo, iż należą do ich sfery prywatnej) mogą bowiem mieć wpływ na sferę zawodową. Taki związek może prowadzić do konfliktu interesów i stanowić zagrożenie dla pracodawcy pogorszenia relacji zawodowych czy też atmosfery w zakładzie pracy, obniżenia efektywności pracy, nierównego traktowania, a niekiedy nawet prowadzić do oskarżeń o molestowanie lub mobbing.

W takich sytuacjach pracodawca nie tylko może, ale wręcz powinien, ingerować. Zgodnie bowiem z przepisami jego rolą jest efektywne organizowanie czasu pracy, przeciwdziałanie nierównemu traktowaniu i mobbingowi czy też wpływanie na kształtowanie w zakładzie pracy właściwych zasad współżycia społecznego. Zatem w sytuacji powstania relacji intymnych pomiędzy pracownikami pracodawca może podjąć działania zabezpieczające jego interes.

Jak zatem może zareagować pracodawca, odkrywając „romans” w pracy?

Działania podejmowane przez pracodawcę będą adekwatne do okoliczności zdarzenia. Jeżeli pracownicy będący w intymnej relacji pracują w różnych działach, a ich obowiązki zawodowe nie krzyżują się, pracodawca może pozostać obojętnym, bądź nawet dostrzegać korzyści takiego zdarzenia. Taka sytuacja może bowiem wpływać pozytywnie na samych pracowników i wizerunek pracodawcy, kształtującego środowisko przyjazne nawiązywaniu głębokich więzi w pracy.

Jeżeli jednak taka relacja powstanie pomiędzy członkami zespołu pracującego nad wspólnymi projektami, może być już inaczej. Z jednej strony taki związek może korzystanie wpłynąć na zaangażowanie w pracę pracowników oraz korzystnie oddziaływać na atmosferę w zespole. Z drugiej jednak, i to zapewne częściej, może negatywnie wpływać na zespół i pracodawca winien reagować.

Zapewne najbardziej zasadnym będzie najpierw przeprowadzenie rozmów, wyjaśnienie zasad i konsekwencji powstałej sytuacji i wdrożenie miękkich rozwiązań w celu poprawy. Jeżeli jednak te działania nie rozwiążą sytuacji (lub gdy związek od razu destrukcyjnie wpływa na zespół), pracodawca może zastosować inne rozwiązania:

• kary porządkowe
• odseparowanie pracowników, poprzez przeniesienie jednego z nich do innej jednostki lub działu, ewentualnie takie ustawienie grafiku czasu pracy, by wykluczyć wspólne godziny pracy
• rozwiązanie umowy z jednym lub obydwoma pracownikami

Oczywiście zakres podejmowanych działań uzależniony będzie od oceny sytuacji przez pracodawcę i jej wpływu na funkcjonowanie zakładu pracy.

Szczególnie groźna dla pracodawcy będzie sytuacja, gdy osobista relacja wystąpi pomiędzy podwładnym i bezpośrednim przełożonym. Zależność służbowa pomiędzy związanymi emocjonalnie pracownikami może bowiem rodzić podejrzenia o faworyzowanie podwładnego przez przełożonego i negatywnie wpływać na innych podwładnych. Ponadto w takim przypadku znacznie zwiększa się ryzyko zaistnienia konfliktu interesów.

W tym przypadku działania pracodawcy mogą być mogą być szybsze i bardziej stanowcze. Może on bowiem doprowadzić do przerwania relacji podległości, a jeśli już pojawiły się zarzuty o wykorzystywaniu relacji na linii przełożony – podwładny, pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z jednym lub obojgiem pracowników, nawet w trybie dyscyplinarnym.

Romans w pracy i konsekwecje. Z jakiego rodzaju konsekwencjami należy się liczyć ze strony pracodawcy?

Podobnie, jak w przypadku innych zdarzeń, pracodawca może wyciągać wobec pracownika przeróżne konsekwencje z tytułu naruszeń spowodowanych relacjami intymnymi z innym pracownikiem. Naruszenia te mogą polegać na łamaniu dyscypliny pracy, nieprawidłowym wykorzystywaniu czasu pracy lub mienia pracodawcy, nieobyczajnym zachowaniu w miejscu pracy, dyskryminacji czy mobbingu.

Co prawda relacja intymna sama w sobie nie jest podstawą do określonych działań ze strony przedsiębiorstwa, jednakże okoliczność, w wyniku której doszło do ww. naruszeń już tak. Podstawę prawną do podjęcia przez pracodawcę działań mogą stanowić wewnętrzne regulacje. Trzeba jednak uważać z ich tworzeniem, gdyż choćby zakaz relacji osobistych, w tym intymnych pomiędzy pracownikami, będzie prawnie nieskuteczny.

Zatem ewentualne regulacje pracodawców winny raczej kłaść nacisk nie tyle na sferę obyczajową pracowników, ile na możliwe przypadki zaistnienia konfliktu interesów w przedsiębiorstwie i konsekwencje z tym związane. Bowiem jednym z podstawowych obowiązków pracownika (wynikającym wprost z kodeksu pracy) jest dbanie o dobro zakładu pracy i przestrzeganie zasad współżycia społecznego. Zatem chodzi o unikanie sytuacji, które mogłyby narazić pracodawcę na szkodę oraz informowanie o takich potencjalnych zagrożeniach.

Co zatem winno znaleźć się w regulacjach wewnętrznych pracodawcy w kontekście romansu w pracy?

Otóż powinny one precyzować kwestie związane z obowiązkami pracowników w przypadku wykrycia powstającej relacji, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla organizacji. Mowa tu o wskazaniu konkretnych obowiązków, ich zakresu i sposobu przestrzegania. Z punktu widzenia pracodawcy niezwykle ważne jest, by wszyscy pracownicy znali i rozumieli te zasady.

Pracodawca winien też utrzymywać dobrą komunikację i atmosferę w przedsiębiorstwie oraz dbać o kulturę organizacyjną. Ponadto winien też znać swych pracowników i obserwować ich pracę. Przyjazne środowisko pracy zwiększa bowiem szanse na szybkie zidentyfikowanie rodzącej się relacji pracowników oraz mogących wyniknąć z tego problemów i zagrożeń. Nadto sami pracownicy mogą też uznać, iż lepszym rozwiązaniem będzie ujawnienie zaistniałej sytuacji.

Podsumowując, zasadniczo pracodawca nie ma prawa wpływać na sferę obyczajową swoich pracowników, a nawiązywanie przez nich relacji osobistych czy nawet intymnych nie może wiązać się z żadnymi negatywnymi konsekwencjami z jego strony. Tym niemniej, jeśli relacje te mają wpływ na sferę zawodową, szczególnie gdy zagrażają pracodawcy lub powodują konflikt interesów, może on podejmować środki zaradcze, oczywiście adekwatne do okoliczności. By jednak zapobiegać takim zdarzeniom, ważne jest stworzenie przez pracodawcę przejrzystych mechanizmów zapobiegawczych i dobra komunikacja z pracownikami w danym przedsiębiorstwie.